Dự thảo thông tư về quản lý thuốc BVTV: Vẫn xa rời thực tiễn!

09:30 SA @ Thứ Tư - 10 Tháng Chín, 2014

Cục Bảo vệ thực vật (Bộ NN&PTNT) vừa xây dựng dự thảothông tư mới về quản lý thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) và đang tiến hành lấy ýkiến đóng góp từ nay đến tháng 10-2014.

Nhiều ý kiến cho rằng, nếu thực hiện theo dự thảo thông tư này, Việt Namcó nguy cơ phụ thuộc vào nước ngoài bởi các doanh nghiệp (DN) kinh doanh thuốcBVTV trong nước sẽ gặp nhiều rào cản trong sản xuất kinh doanh thuốc BVTV.

Dù là một nước sản xuất nông nghiệp với nhiều loại cây trồngcó sản lượng xuất khẩu lớn nhưng có một thực tế đáng buồn là hằng năm nước taphải nhập khẩu tới 75% thuốc hoặc nguyên liệu để sản xuất thuốc bảo vệ thựcvật. Thực tế này dẫn đến tình trạng không kiểm soát được về chất lượng, tính antoàn cho môi trường và giá cả… Ông Nguyễn Văn Thiệu, Phó Chủ tịch Hội DN sảnxuất kinh doanh thuốc BVTV (VIPA), cho rằng, dự thảo thông tư quản lý thuốcBVTV lần này có hơn 100 điều khoản thì đa phần xa rời thực tế đồng ruộng ViệtNam. Các nhà quản lý dường như đang đẩy hết phần khó khăn cho DN tạo ra rào cảncho nền công nghiệp sản xuất, kinh doanh thuốc BVTV trong nước mới đang le lóihình thành. DN trong nước sẽ mất thị trường, mất kiểm soát về sản phẩm ngay trênđất nước mình. Quy định về thủ tục pháp lý bằng hệ thống giấy tờ phức tạp, tạođiều kiện cho một số đối tượng lách luật và phát sinh những tiêu cực khác.

Chuyên gia Nguyễn Trần Oánh (Hội Khoa học kỹ thuật BVTV Việt Nam)cho rằng: Thực tế, hầu hết các DN trong nước hiện nay chỉ là các nhà gia côngthuốc BVTV và họ đóng vai trò quan trọng trong việc làm phong phú các loại sảnphẩm. Tuy nhiên, theo thông tư này, các nhà gia công thuốc BVTV không được coilà nhà sản xuất mặc dù hiện nay, trên cơ sở nhập nguyên liệu thô về, DN trongnước thực hiện sang chiết, đóng gói… và cho ra đời nhiều loại thuốc BVTV chấtlượng tốt, giá cả phải chăng, có chỗ đứng trên thị trường. Vì vậy, nếu chỉ côngnhận các nhà sản xuất với các sản phẩm đi kèm, vô hình trung ta tạo "sân chơi"cho các DN nước ngoài, các tập đoàn đa quốc gia chiếm lĩnh thị trường. DN trongnước sẽ bị xóa sổ, kéo theo nhiều hệ lụy phức tạp. Đây đang là vấn đề khiếnnhiều DN gia công phân bón trong nước bức xúc, trăn trở. Ông Oánh cho rằng,trong điều kiện khoa học kỹ thuật của Việt Nam hiện nay, thay vì gạt đối tượngnày, thông tư nên quy định rõ trách nhiệm cho các đơn vị gia công hay nhà sảnxuất có nghĩa vụ, trách nhiệm, thực hiện các nội quy, quy định như nhau. Để cảhai cùng bình đẳng, tạo sự cạnh tranh lành mạnh giữa DN trong nước và DN nướcngoài.

Bên cạnh đó, Luật Bảo vệ và kinh doanh thực vật (Điều 5 mục 3) nêu: Khuyếnkhích xây dựng khu công nghiệp sản xuất thuốc BVTV, hệ thống thu gom, xử lý vàbao gói thuốc BVTV sau sử dụng; sản xuất, sử dụng bao gói thuốc BVTV được làmtừ vật liệu dễ tái chế… nhưng trong thông tư dự thảo chưa có quy định cụ thể vàchi tiết về vấn đề này. Trong khi đó, các thủ tục đăng ký thuốc BVTV còn phứctạp, phiền hà, rắc rối... Đồng quan điểm trên, ông Nguyễn Văn Sơn, Phó Chủ tịchkiêm Tổng Thư ký Hội Kinh doanh thuốc BVTV cho rằng: Nếu mặt hàng thuốc BVTVphụ thuộc vào các công ty đa quốc gia, chắc chắn khi đó giá thuốc sẽ cao; lợinhuận về kinh doanh thuốc được chuyển về công ty mẹ ở nước ngoài, tác động xãhội sẽ không nhỏ như đã từng xảy ra đối với mặt hàng sữa bột những năm gần đây.

Một vấn đề nóng trong thời gian qua trên thị trường thuốc BVTV đó là vấn đềgiá. Dư luận cho rằng, giá thuốc BVTV đang bị một nhóm các công ty lớn thâu tómvà đẩy giá quá cao, chưa đúng với chất lượng sản phẩm. Nhưng trong dự thảothông tư lần này, vấn đề quản lý giá thuốc BVTV chưa được nhắc tới. Còn đạidiện Chi cục BVTV Hà Nội cho rằng: Hiện nay, việc nghiên cứu ứng dụng chế phẩmsinh học trong phòng trừ sâu hại ở Việt Nam chủ yếu ở trong phòng thí nghiệm vàquy mô sản xuất thử nên giá thành còn cao. Khả năng bảo quản thuốc BVTV cónguồn gốc sinh học của nhiều doanh nghiệp còn chưa cao nên khó khăn trong việcbảo quản, lưu thông, phân phối và sử dụng. Trong khi đó, trong thông tư cũngchưa thực sự có cơ chế chính sách cụ thể để khuyến khích việc đưa các chế phẩmsinh học vào đồng ruộng, thay thế dần các loại thuốc BVTV có hàm lượng cao.

Theo Thạc sĩ Lê Quốc Điền (Viện Nghiên cứu cây ăn quả miền Nam), giải pháp cấpbách hiện nay cho vấn đề quản lý thuốc BVTV ngoài các hướng dẫn cụ thể của cơquan chức năng cần đi đôi với quy hoạch xây dựng vùng chuyên canh hàng hóa lớn,các đơn vị chức năng cần tăng cường kiểm tra việc mua bán và sử dụng các loạithuốc BVTV bị cấm hoặc hạn chế; đồng thời tổ chức kiểm tra dư lượng thuốc BVTVtrên rau, củ quả tại các chợ đầu mối trong từng khu vực và cả nước để làm cơ sởđánh giá về quản lý thuốc BVTV tại các vùng miền…

Theo thống kê của Bộ NN&PTNT, tổng giá trị dành cho nhậpkhẩu thuốc BVTV của Việt Nam trong năm 2013 là 702 triệu USD (không kể hươngmuỗi, các hóa chất xử lý nước và các ngành khác). Riêng 7 tháng đầu năm nay,nước ta cũng phải bỏ ra tới 475 triệu USD để nhập khẩu thuốc BVTV, trong đó 57%là nhập khẩu từ Trung Quốc. Đó chỉ là con số nhập khẩu chính ngạch, còn con sốnhập lậu thì không thể thống kê hết được.

Nguồn: