VINACHEM

Độ pH tác động nhiều đến các tính chất vật lý, hóa học và vi sinh vật của đất đến sự phát triển và năng suất của cây lúa. Lúc đầu pH của đất là do thành phần và tính chất của đất quyết định.

Cácđiều kiện có thể làm thay đổi độ pH của đất là tuổi của đất là việc sử dụng lâu dài phân axit (amoni sulfat) hay kiềm (urê) hoặc đưa quá nhiều vôi vào, đất ngập nước, nước bay hơi để lại cặn muối... Nói chung cây lúa phát triển tốt nhất ở đất có độ pH 5 - 7, thậm chí lúa vẫn có thể đạt năng suất cao ở pH bằng 4 hoặc 8 nếu các chất khoáng trong đất đủ để cung cấp cho cây trồng.

Độ pH ảnh hưởng tới khả năng cung cấp dinh dưỡng của đất. Cây lúa đặc biệt nhạy cảm với sự thiếu hụt kẽm; lượng kẽm cũng như sắt dễ hấp thụ sẽ giảm khi pH > 7. Photpho thường phát huy hết tác dụng ở độ pH 6 - 7, còn đối với canxi và kali thì ở độ pH < 6. Nếu pH cao quá 7 thì urê và amoni sulfat có thể bị chuyển hóa thành khí amoniac, đặc biệt đối với đất chứa canxi cacbonat. Độ pH thấp sẽ làm giảm tốc độ vi khuẩn giải phóng nitơ từ các chất hữu cơ. Về nguyên tắc có thể khắc phục ảnh hưởng xấu của độ pH tới việc cung cấp các chất dinh dưỡng cho đất theo những cách sau:

l - Bón phân chứa nitơ, đặc biệt đối với đất vôi.

2 - Không nên bón vôi quá nhiều, mặc dù phương pháp luân canh lúa luôn cần đến vôi.

3 -Điều chỉnh mức độ bón phân theo pH.

4 - Không nênđưa quá nhiều các loại muối (can xi, natri bicacbonat hay bo) vào đất bằng cách tưới nước chứa muối vì chúng làm tăng độ pH của đất hay gây ra những ảnh hưởng tiêu cực.

5 - Không phơi lớp đất nền (nằm dưới lớp đất trồng) khi san ruộng nếu nó là đất vôi hay chua.

6 - Bón chấtđiều chỉnh độ pH cho đất.

ở loạiđất chua trồng lúa, độ pH có xu hướng tăng đến 6 hoặc 7 khi đất bị ngập úng và một vài loại đất kiềm thường giảm độ pH đến 7, tạo môi trường thuận lợi cho cây lúa phát triển.

Tuy nhiên, rong tảo trong nước ngập úng khi nhận được ánh sáng mặt trời sẽ làm cho độ pH tăng đến 9 hoặc 10 vào ban ngày và trở về 6 và 7 vào ban đêm. Độ pH tăng vào ban ngày có thể làm lượng phân hao hụt do nước ngập tăng lên. Nhưng nói chung, nước ngập làm lợi cho cây lúa và cuộc sống hoang dã trong đất ướt.

Độ pH thấp có thể kích thích làm cho cây lúa nhạy cảm hơn với các chất độc và một số bệnh. ở độ pH cao các ion bicacbonat và natri có thể làm giảm sản lượng lúa.

Các oxyt, cacbonat, hyđroxit của canxi và magiê có thể được dùng làm chất vôi, bón để nâng độ pH của đất chua và tăng lượng chất dinh dưỡng dễ hấp thụ. Ngược lại lưu huỳnh (lưu huỳnh nguyên tố và axit sulfuric) có thể hạ thấp độ pH của đất, tăng sản lượng lúa.

Tóm lại,độ pH của đất thay đổi cùng với thời gian và phụ thuộc vào cách sử dụng đất. Khoảng pH tối ưu cho cây lúa phát triển là từ 5 - 7. Bón các chất điều chỉnh có thể làm tăng hay giảm đáng kể độ pH của đất để cây lúa đạt năng suất cao nhất.

THÚY HẰNG
Theo Rice Journal
4/2000