VINACHEM

Công cụ thực hiện âm mưu diễn biến hòa bình trong thời đại báo chí công dân chính là những thông tin xấu, độc hại, bóp méo sự thật, lẫn lộn đúng sai và xuyên tạc bản chất của vấn đề. Thay vì “khua chiêng gióng trống”, vạch rõ ranh giới và công khai chống phá chế độ như trước kia, nay các thế lực thù địch chuyển sang “bí mật giật dây”, nhồi nhét tư tưởng chống đối một cách tinh vi để người tiếp nhận có thái độ cực đoan, lâu dần “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”.

Không ít người trước đó là anh hùng trong cuộc chiến bảo vệ tổ quốc, là nhà khoa học có tầm cỡ, nhà trí thức được xã hội kính trọng nay chuyển sang chống đối chế độ với niềm tin sâu sắc rằng bản thân đang đứng về cái gọi là công lý, chính nghĩa do các thế lực thù địch vẽ lên. Và họ tận dụng sự kết nối rộng mở của các nền tảng mạng xã hội để đăng bài kêu gọi, cảm thán chế độ hòng lôi kéo thêm nhiều người ủng hộ những tư tưởng cực đoan của mình.

 “Báo chí công dân” khái niệm không mới nhưng cần tiếp cận ở nhiều góc độ

Khái niệm “báo chí công dân” xuất hiện lần đầu tiên vào những năm 1900 tại Mỹ. Khái niệm này chỉ hiện tượng những người dân bình thường giữ vai trò như những phóng viên, nhà báo. Nghĩa là họ giữ quyền chủ động cung cấp và chủ động truyền tải thông tin qua các phương tiện truyền thông đại chúng, chủ yếu là mạnh xã hội. Trong thời đại tốc độ phát triển mạnh mẽ của Internet và mạng xã hội như hiện nay, xu hướng báo chí công dân ngày càng nở rộ.

Việt Nam cũng không nằm ngoài xu thế này. Tính đến năm 2023, có đến 79,1% dân số (tương đương khoảng 77 triệu người) dùng Internet. Trong đó, mạng xã hội trở thành nền tảng quan trọng khi có đến 70 triệu người tham gia. Trung bình mỗi người dành hơn 2 giờ hằng ngày để truy cập nền tảng này. ⁽¹⁾

Những đặc thù của mạng xã hội giúp người dùng dễ dàng bày tỏ quan điểm, cảm xúc và tiếp cận thông tin nhanh chóng hơn. Những người sáng tạo nội dung đáp ứng thị hiếu của số đông nhanh chóng trở thành những người có tầm ảnh hưởng nhất định, thuật ngữ “influencer”, “KOC” và “KOL” (những người có sức ảnh hưởng trên mạng xã hội) cũng được nhiều người biết đến hơn. Rõ ràng, trong nền báo chí công dân, những người có sức ảnh hưởng, có khả năng định hướng dư luận không chỉ gói gọn ở các chính trị gia, giới nghệ sĩ mà còn ở những người bình thường, nổi lên sau một thời gian có nội dung liên tục lên xu hướng tìm kiếm.

Một số quan điểm lo ngại về sự phát triển của báo chí công dân ảnh hưởng tiêu cực đến công tác truyền thông nói chung và tuyên truyền của Đảng nói riêng. Những sự lo ngại hầu hết liên quan đến tính khách quan, trung thực và động cơ đứng đằng sau những thông tin đó. Thực tế, hệ thống pháp luật nước ta đã có những quy định cụ thể và rõ ràng liên quan đến quyền tự do ngôn luận, quyền thông tin và được thông tin. Luật An ninh mạng cũng đã được ban hành và thực thi. Thế nên, thay vì nhìn nhận sự việc ở góc độ tiêu cực, bài trừ và cảnh giác, cần thừa nhận đó là một xu thế tất yếu và giữ quyền chủ động, sàng lọc thông tin. Báo chí công dân không phải là sân chơi của những kẻ “ngáo quyền lực”.

Ở một khía cạnh khác, sự phát triển của báo chí công dân đã đưa việc tiếp cận thông tin của công chúng lên một tầm cao mới. Thay vì tiếp cận từ một vài nguồn, công chúng tiếp cận thông tin đa chiều, nhiều khía cạnh, nhiều góc độ với những dẫn chứng thực tế, trực quan, nhanh chóng và dễ dàng. Thách thức dành cho công chúng là nhận định mức độ chính xác của những thông tin nhận được. Từ đó, mỗi công chúng hình thành nên quan điểm cho riêng mình về những sự kiện đã và đang diễn ra. Ở một chừng mực nhất định, báo chí công dân đã góp phần quan trọng trong việc tăng cường phản biện xã hội.

Sự phát triển và vai trò của báo chí công dân là điều không thể phủ nhận. Tuy nhiên, báo chí truyền thống với những đặc thù riêng vẫn giữ vai trò quan trọng. Ở Việt Nam không có báo chí tư nhân. Báo chí chính thống có vai trò chủ đạo thông tin, định hướng dư luận trong bối cảnh mạng xã hội phát triển mạnh mẽ như hiện nay; góp phần quan trọng thống nhất nhận thức và hành động của toàn xã hội trong thực hiện chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước; góp phần ngăn chặn những ảnh hưởng tiêu cực thông tin độc hại, xuyên tạc của các thế lực thù địch.

Nhận diện thủ đoạn “diễn biến hòa bình” trong thời đại báo chí công dân

Khái niệm “diễn biến hòa bình” ra đời trong Chiến tranh lạnh – thời kỳ Mỹ và Liên Xô âm thầm chạy đua vũ trang để xác lập trật tự thế giới. Từ đó đến nay, những âm mưu của diễn biến hòa bình có nhiều biến đổi theo hướng ngày càng tinh vi hơn nhưng mục đích vẫn không thay đổi. Đó là từng bước lật đổ chế độ chính trị ở các nước xã hội chủ nghĩa.

Trong thời đại báo chí công dân, các thế lực thù địch lợi dụng tối đa các nền tảng mạng xã hội để thực hiện âm mưu diễn biến hòa bình. Điển hình có thể thấy là sự phát tán của các tin xấu, độc hại trên Internet với phương thức ngày càng tinh vi. Bên cạnh truyền bá các thông tin xấu, độc hại bởi những trang web không đáng tin cậy, chúng còn đứng ra lôi kéo, dụ dỗ những người có tầm ảnh hưởng nhất định để tuyên truyền với mục đích gây thêm sự hoài nghi về nền tảng tư tưởng Đảng, về chế độ xã hội chủ nghĩa và sự lãnh đạo của Đảng, từ đó từng bước thúc đẩy quá trình “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ Đảng ta. Chúng không nói thẳng, trực diện vào chế độ, mà thông qua các sự việc, hiện tượng để cực đoan, xuyên tạc bản chất của vấn đề. Ví dụ điển hình là khi những kết quả ban đầu của cuộc chiến chống tham nhũng được công bố rộng rãi, các thế lực thù địch ra sức tuyên truyền rằng Đảng ta có nhiều phe phái và công tác đấu tranh phòng chống tham nhũng là thanh trừng nội bộ. Không những thế, các thế lực thù địch còn lợi dụng tự do dân tộc, tôn giáo để thổi phồng vấn đề, tiến tới gây hoang mang dư luận, gây mất an ninh, trật tự. Liên quan đến vấn đề này có thể kể đến là sự thành lập cái gọi là nhà nước Đêga ở Tây Nguyên vừa qua.

Ở một khía cạnh khác, đánh vào nhu cầu thể hiện bản thân, bày tỏ quan điểm và kiểu chính nghĩa nửa vời của một một số người trong thời đại báo chí công dân, các thế lực thù địch ra sức truyền bá chủ nghĩa dân tộc cục bộ, hẹp hòi. Trước các sự việc chính trị, thời sự nhạy cảm, các thế lực thù địch tìm các tuyên truyền thông tin kiểu nửa vời, trộn lẫn giữa đúng và sai, thật và giả. "Một nửa cái bánh mì vẫn là bánh mì, nhưng một nửa sự thật thì không phải là sự thật” – câu ngạn ngữ nổi tiếng nhưng không phải ai cũng hiểu và tỉnh táo khi nhìn nhận vấn đề. Đặc biệt là trong bối cảnh việc đăng tải hay chia sẻ thông tin trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết. Dĩ nhiên, việc đưa tin sai lệch sẽ chịu chế tài của luật pháp. Tuy nhiên, ở thời điểm quyết định đăng tải những thông tin sai lệch đó, rất nhiều người đang ở trong tâm thế “bảo vệ chính nghĩa”, “bảo vệ lẽ phải” và họ có trách nhiệm lên tiếng vì cái gọi là tiến bộ và công bằng xã hội mà các thế lực thù địch vẽ lên. Kiểu phạm tội vô thức trong thời đại báo chí công dân đôi khi còn nguy hiểm hơn kiểu phạm tội có chủ đích. Bởi sau tất cả, ngay khi thông tin đã được báo chí chính thống làm rõ thì việc bán tín, bán nghi vào các thông tin sai lệch sẽ là mầm móng cho những sai lầm sau này.

Ngoài ra, vấn đề kiểm duyệt và thuật toán ưu tiên hiển thị của các nền tảng mạng xã hội xuyên quốc gia cũng là điều cần quan tâm. Nhìn từ “chiến tranh thông tin” giữa Nga và Mỹ với tình hình chiến sự ở Ukraine có thể thấy rõ vấn đề này. Trong cuộc chiến thông tin này, hai bên đều ra sức chứng minh chính nghĩa thuộc về mình, đồng thời tìm cách vô hiệu hóa hệ thống thông tin tuyên truyền của đối phương. Trong đó có việc tận dụng tối đa báo chí công dân, thông qua nền tảng truyền thông mạng xã hội. Chẳng hạn như việc Facebook, Youtube dùng thuật toán để flop (bóp tương tác) một số kênh, trang, tài khoản xuất phát từ Chính phủ Nga đối với người dân ở Mỹ và EU. Đồng thời, tạo điều kiện cho các thông tin từ chủ thể EU phát tán nhanh chóng, dễ dàng lên xu hướng, bất chấp tính đúng sai, thật giả của nội dung đăng tải. Nga không có nhiều lợi thế về đồng minh cũng như việc sở hữu những nền tảng mạng xã hội phạm vi nhiều nước như Mỹ. Tuy nhiên, nước này vẫn có mạng xã hội riêng - Vkontakte (VK), sử dụng tiếng Nga và do chính người Nga phát triển với khoảng 100 triệu người dân Nga dùng (chiếm khoảng 54% số lượng người sử dụng mạng xã hội thường xuyên tại quốc gia này). VK cũng có phiên bản tiếng Anh và tiếng Tây Ban Nha để mở rộng phạm vi tuyên truyền. Bên cạnh đó, mặc dù gặp phải sự can thiệp phía sau từ Mỹ và NATO, phía Nga vẫn linh hoạt sử dụng Telegram và TikTok. Những điều đó đã góp phần làm cho nội dung tuyên truyền có sức tác động mạnh mẽ đến người dân Nga cũng như một số nước trên thế giới. ⁽²⁾

Tại Việt Nam, Facebook, Tiktok và Youtube là 3 trong số các ứng dụng mạng xã hội đa quốc gia được sử dụng nhiều nhất. Vấn đề kiểm duyệt nội dung và thuật toán ưu tiên hiển thị nội dung của các nền tảng này cần được xem xét kỹ lưỡng và đánh giá toàn diện. Các vấn đề mới được các chuyên gia nghiên cứu truyền thông đưa ra cần được quan tâm sâu sắc hơn. Tiêu biểu là “echo chamber effect" và "filter bubbles" – hai khái niệm nói về việc người ta không thể tiếp cận sự thật đúng như bản chất của nó trong một môi trường khép kín. Ngoài ra, khái niệm "echo chamber" còn chỉ một người chỉ tiếp xúc với các luồng quan điểm đồng thuận với bản thân, bị các thuật toán “lọc” một cách thụ động cũng là vấn đề cần được mang ra bàn luận nhiều hơn. Bởi chính những điều này sẽ là kẽ hở, là công cụ hữu hiệu để các thế lực thù địch lợi dụng thực hiện âm mưu diễn biến hòa bình. Một người suốt ngày chỉ tiếp nhận những tin tiêu cực, cướp, giết, hiếp, lâu dần sẽ hình thành nên tâm lý bất an hoặc chống đối xã hội. Tương tự, một người luôn được tiếp cận với những thông tin kiểu ca ngợi thành tựu của chủ nghĩa tư bản một cách cực đoan sẽ dễ sinh ra tâm lý hoài nghi chế độ. Và chỉ cần một đòn “khích” nhẹ của các thế lực thù địch gắn với một sự kiện nóng nào đó về chính trị sẽ là giọt nước tràn ly. Không cần mua chuộc họ cũng tự vứt bỏ dân tộc và chế độ, sẵn sàng đăng tải những thông tin phủ nhận thành quả cách mạng, gây hoang mang dư luận, phá hoại khối đại đoàn kết toàn dân tộc.

Sự đổi mới trong công tác tuyên truyền của Đảng thích ứng với yêu cầu thời đại

Trong thời đại báo chí công dân, thông tin được tiếp cận với nhiều góc độ khác nhau và từ nhiều nguồn. Người dân giữ quyền chủ động tiếp nhận và sàng lọc thông tin, sau đó phản biện và thông qua nhiều nền tảng khác nhau, đặc biệt là mạng xã hội, những phản biện đó được truyền tải đến các cơ quan Đảng và Nhà nước. Nhận thức rõ tầm quan trọng của thông tin cũng như những đặc thù của thông tin trong thời đại báo chí công dân, Đảng ta đã chủ trương sử dụng các trang mạng xã hội phổ biến như Facebook, Zalo và Youtube để tuyên truyền chủ trương, chính sách. Các tỉnh, thành phố đều thành lập các trang Facebook để truyền đi những thông tin chính thống của Đảng, Chính quyền và nhân dân địa phương. Phối hợp với đó, các cơ quan báo chí chính thống cũng tích cực sử dụng các nền tảng mạng xã hội để góp phần tuyên truyền, nắm bắt và định hướng dư luận xã hội. Những điều đó đã góp phần quan trọng để thông tin được xuyên suốt từ Trung ương đến địa phương, người dân kịp thời nắm bắt được các chủ chương, chính sách của Đảng và pháp luật Nhà nước. Các thế lực thù địch ít đi cơ hội xuyên tạc vì thông tin chính thống được đăng tải kịp thời, đầy đủ và phổ biến đến đông đảo nhân dân.

Với phương châm lấy cái đẹp dẹp cái xấu, các thông tin tích cực được chia sẻ, lan tỏa trên không gian mạng đã trở thành các luận cứ quan trọng để những “nhà báo” trong thời đại báo chí công dân phản bác lại các quan điểm sai trái, thù địch; đồng thời ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, ngăn chặn biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Ở một khía cạnh khác, việc chia sẻ những cái tốt, những thông tin tích cực không có nghĩa là “tô hồng” xã hội. “Thái độ của Đảng ta trong việc đánh giá tình hình là nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng sự thật, nói rõ sự thật” – tinh thần này đã được Đảng nhấn mạnh từ Đại hội VI, đến nay vẫn tiếp tục thực hiện. Vấn đề tiêu cực, cái xấu, cái ác trong xã hội nào cũng có. Điều quan trọng là thái độ tiếp cận ở quan điểm xây dựng, chứ không phải chìm trong tiêu cực hoặc chỉ trích một cách cực đoan.

Việc đổi mới cách thức và tiến hành tuyên truyền với phương châm trên đã góp phần quan trọng để những chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật Nhà nước nhanh chóng lan tỏa, tác động mạnh mẽ đến nhận thức và niềm tin của cán bộ, đảng viên và toàn dân; tạo sự đồng thuận, củng cố niềm tin của nhân dân dành cho chế độ cũng như sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của chính quyền các cấp. Qua đó, các thế lực thù địch ít đi cơ hội xuyên tạc nền tảng tư tưởng cũng như phá hoại khối đại đoàn kết toàn dân tộc.

Ví dụ điển hình của việc đổi mới công tác tuyên truyền của Đảng và Nhà nước có thể kể đến là sự ra đời của trang Thông tin Chính phủ. Bắt đầu thử nghiệm từ năm 2015 trên nền tảng mạng xã hội Facebook, đến nay, trang Thông tin Chính phủ đã trở thành một trong những kênh thông tin yêu thích của người dân, đặc biệt là người trẻ với 4,1 triệu người theo dõi (tính đến năm 2023). Các bài viết đều không chạy quảng cáo nhưng mỗi bài đăng đều có hàng nghìn lượt tương tác chỉ trong vài giờ. Mỗi ngày có khoảng 10 thông tin thời sự, chính trị nổi bật của đất nước được đăng tải. Những con số ấn tượng đó đến từ cách truyền tải thông tin ngắn gọn, dễ đọc và dễ hiểu. Trang Thông tin Chính phủ đã chứng minh một điều rằng thông tin chính trị xã hội không hề khô khan, ngược lại rất sống động và liên quan thiết thực đến đời sống hàng ngày của đồng bào. Cùng với đó là việc cập nhật thường xuyên, nhanh chóng các thông tin bám sát đời sống người dân. Cách tiếp cận vấn đề, câu từ sử dụng cũng tạo cảm giác đồng hành, tích cực và góp phần giúp người dân hình thành thói quen đọc thông tin chính xác. Những người theo dõi Trang, dễ dàng bày tỏ quan điểm ở phần bình luận và theo dõi được dư luận nói gì về những vấn đề quan trọng của đất nước. Từ đó, họ có cái nhìn chính xác, đầy đủ và tích cực hơn.

Đảng và chính quyền nhân dân các cấp cung cấp thông tin đầy đủ, chính xác, kịp thời và lan tỏa rộng là tấm khiên quan trọng để các thế lực thù địch không có cơ hội thực hiện âm mưu diễn biến hòa bình. Tuy nhiên, đó chỉ là điều kiện cần, điều kiện đủ là tiếp tục phát huy vai trò phản biện của người dân. Việc này cần sự vào cuộc của toàn hệ thống chính trị, trong đó có vai trò quan trọng của các tổ chức chính trị - xã hội, đặc biệt là Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Điển hình gần đây nhất là việc tổ chức lấy ý kiến Nhân dân về dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) nhằm phát huy quyền làm chủ, huy động trí tuệ, tìm hiểu nguyện vọng của nhân dân và tạo sự đồng thuận đối với một bộ luật liên quan trực tiếp và rất lớn đến toàn thể nhân dân. Đồng thời, qua sự kiện này, các “nhà báo” công dân cũng có thêm cơ hội thể hiện trách nhiệm, nhận thức và đóng góp trí lực của mình cho sự hoàn thiện của hệ thống pháp luật về đất đai.

Ở một khía cạnh khác, để chống lại âm mưu diễn biến hòa bình của các thế lực thù địch, Đảng và Chính quyền các cấp còn phát huy sức mạnh của báo chí toàn dân trong “cuộc chiến” chống tin giả. Cuộc rượt đuổi với tin giả sẽ không có hồi kết khi mà mỗi người dân chưa được trang bị “vắc xin chống tin giả”. Nhận thức rõ điều này, tháng 5/2023, Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử (Bộ Thông tin và Truyền thông) đã tổ chức Hội thảo Kết nối với mạng lưới quản lý đa kênh (MCN), các công ty truyền thông và nhà sáng tạo nội dung trên mạng. Có thể nói đây là lần đầu tiên Bộ Thông tin Truyền thông đã tập hợp, kết nối được với nhiều KOL để cùng tham gia vào chiến dịch chống tin giả. Chiến dịch được kỳ vọng sẽ khuyến khích người dân sử dụng Internet sản xuất nội dung tích cực, mang lại giá trị cho cộng đồng. Đồng thời, chiến dịch cũng tạo điều kiện gặp gỡ và tôn vinh những người tham gia vào quá trình sản xuất thông tin trên Internet để mọi người cùng nhau học hỏi kinh nghiệm, chia sẻ trách nhiệm và đạo đức trước khi đăng tải bất kỳ nội dung gì. Bộ Thông tin Truyền thông nêu rõ quan điểm việc phòng chống tin giả là một cuộc chiến dài hơi với rất nhiều hoạt động. Và việc phát động chiến dịch là một trong những hoạt động quan trọng để nâng cao nhận thức cộng đồng. Song song đó là rất nhiều biện pháp giám sát, phát hiện những thông tin độc hại, sai sự thật, nội dung xuyên tạc và chuyển những trường hợp đó cho cơ quan có chức năng xử lý nghiêm chủ thể vi phạm. Ngoài ra, việc yêu cầu các nền tảng mạng xã hội xuyên biên giới phải kiểm duyệt, rà soát ngăn chặn tin giả cũng đang là điều được các bộ ban ngành quan tâm thực hiện.

Các giải pháp chống lại âm mưu diễn biến hòa bình trong thời đại báo chí công dân

Dù đã có nhiều đổi mới và thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ, tuy nhiên công tác tuyên truyền cũng như xây dựng tấm khiên chống lại âm mưu diễn biến hòa bình của các thế lực thù địch vẫn còn nhiều bất cập. Trong đó có việc theo dõi, chỉ đạo đưa những thông tin tích cực lên mạng xã hội đôi lúc còn đi sau những thông tin “nhạy cảm”, tạo khoảng trống để thông tin xấu, độc hại của các thế lực thù địch có cơ hội thâm nhập và lan truyền. Việc chưa có bộ phận chuyên sâu cung cấp thông tin tích cực, theo dõi và phát hiện thông tin xấu trên mạng cũng là một bất cập cần sớm khắc phục. Bên cạnh đó, các nền tảng mạng xã hội nội địa chưa phát triển đủ mạnh, tính bảo mật chưa cao. Một số trang báo xa rời tôn chỉ, mục đích để chạy theo thị hiếu đưa tin giật gân, câu khách bất chấp hậu quả; hoặc thiếu tính chủ động, chưa theo kịp và mờ nhạt so với sự phát triển sôi động của các luồng thông tin từ mạng xã hội, thông tin lề trái và từ các trang web phản động. Ngoài ra, việc các thế lực thù địch lợi dụng một số trang mạng có máy chủ ở nước ngoài để phát tán những thông tin xấu, xuyên tạc cũng trở thành vấn đề rất khó để khắc phục và kiểm soát trong thời gian ngắn.

Báo chí công dân ngày càng phát triển và trở thành xu thế tất yếu. Công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước trước âm mưu diễn biến hòa bình của các thế lực thù địch cần tiếp tục phát huy những điều đã làm được. Đồng thời cần quan tâm phối hợp thực hiện có hiệu quả các nhóm giải pháp dưới đây để tạo thành thế “kiềng ba chân”, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, khối đại đoàn kết toàn dân tộc cũng như chế độ xã hội chủ nghĩa. Cụ thể như sau:

Một là, về con người:

Cần tiếp tục nâng cao nhận thức và năng lực lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp chính quyền trong việc sử dụng Internet tuyên truyền các chủ trương chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Trước tiên, mỗi cán bộ đảng viên nhận thức và đánh giá đúng, đầy đủ về thông tin trong thời đại báo chí công dân để kịp thời nắm bắt thông tin từ dư luận; kịp thời phát hiện, góp ý, phê bình và không ủng hộ, lan truyền những thông tin sai sự thật, xuyên tạc chế độ. Thực hiện tốt những điều này cần sự quyết tâm và tinh thần trách nhiệm nêu cao tính tiên phong, gương mẫu của từng đảng viên.

Song song đó là sự phối hợp chặt chẽ và thường xuyên với các cơ quan ban ngành để kịp thời phát hiện, phân tích mức độ và đánh giá tình hình một cách nhanh chóng, chính xác để tìm phương án giải quyết phù hợp và kịp thời. Đồng thời, việc xây dựng đội ngũ có năng lực cung cấp, tiếp nhận và xử lý thông tin trên các nền tảng Internet phục vụ công tác tuyên truyền chính trị cũng cần được quan tâm nhiều hơn.

Mặt khác, chính quyền địa phương các cấp cũng cần tận dụng tối đa những người có uy tín trong cộng đồng, có kỹ năng, kỹ thuật tuyên truyền trên Internet. Họ sẽ vừa là đối tượng tham gia, vừa là chủ thể có ý thức trách nhiệm và tự giác trong việc góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, thành quả cách mạng, khối đại đoàn kết toàn dân tộc.

Thứ hai, về chính sách và công nghệ:

Việc ban hành các văn bản pháp lý, cơ chế tạo điều kiện phát triển mạng xã hội nội địa là cần thiết. Song song đó là các quy định về việc yêu cầu trách nhiệm và chế tài cần thiết đối với các nền tảng xuyên quốc gia trong việc kiểm soát và lọc thông tin sai sự thật. Các nền tảng xuyên quốc gia khi hoạt động ở Việt Nam cần theo đúng tôn chỉ và pháp luật Việt Nam.

Trên cơ sở các quy định của Luật An ninh mạng, Luật an toàn thông tin... các cơ quan ban ngành cần có thêm nhiều giải pháp về công nghệ để đảm bảo tính khách quan, chính xác của các luồng thông tin; kịp thời định hướng và quản lý thông tin, đặc biệt là trong những thời điểm đất nước có những sự kiện chính trị quan trọng, thời sự nóng.

Ngoài ra, các cơ quan ban ngành cũng cần quan tâm đến việc xây dựng cơ sở vật chất, kỹ thuật để thu thập, quản lý dữ liệu. Nghiên cứu công nghệ lõi (trí tuệ nhân tạo -AI, chuỗi khối - Blockchain, NFT, học máy - Machine Learning) với vai trò dẫn dắt và làm nền tảng cho nền kinh tế số, xã hội số gắn với an toàn, an ninh thông tin và chủ quyền quốc gia trên không gian mạng.

Ba là, về nội dung:

Cách truyền tải nội dung như của Trang Thông tin Chính phủ cần được nhân rộng nhiều hơn. Nghĩa là các nội dung tuyên truyền chính trị chú trọng tính toàn diện, phổ biến nhưng cũng phải thể hiện được góc độ thiết thực với đời sống người dân và phù hợp với đối tượng sử dụng mạng xã hội. Kết hợp với đó, các cơ quan ban ngành và bản thân chính người đảng viên cũng cần chú trọng tuyên truyền những thông tin tích cực, thông tin về những điển hình tiên tiến, người tốt việc tốt, thực hiện tốt phương châm lấy cái đẹp dẹp cái xấu. Nội dung truyền tải cũng cần phải trực quan, thẩm mỹ và hợp với thị hiếu chung dựa trên những khảo sát về nhu cầu, thị hiếu đặc thù của người dân khi tham gia thông tin và tiếp nhận thông tin trên nền tảng Internet.

“Diễn biến hòa bình” – vấn đề nhắc đi nhắc lại nhiều lần từ các cuộc họp đến các phương tiện thông tin đại chúng. Tuy nhiên, điều đó là cần thiết để Đảng và các cấp chính quyền không được lơ là cảnh giác. Bởi trong thời đại báo chí công dân, sự phát tán thông tin giả, xấu, độc hại diễn ra rất nhanh và khó kiểm soát. Và điều đáng lo hơn cả là mức độ “chân thật” của những thông tin đó khiến không ít người cảm thấy hoài nghi ngay cả khi thông tin chính thống đã được công bố. Khoảng trống đó chính là cơ hội để các thế lực thù địch nhồi nhét những tư tưởng cực đoan về cái gọi là công bằng và tiến bộ xã hội, về sự phát triển và văn minh. Rõ ràng, trong cuộc chiến này, các thế lực thù địch ở trong tối và Đảng ta ở ngoài sáng. Việc tăng cường các biện pháp cứng rắn để kiểm soát thông tin sẽ chẳng thế nào hiệu quả nếu mỗi người dân, nhất là mỗi đảng viên không nêu cao tinh thần cảnh giác, rèn luyện bản lĩnh chính trị và thể hiện sự tiên phong của mình trong việc chia sẻ những thông tin chính thống, tích cực. Nếu mỗi đảng viên là một “nhà báo” trong thời đại báo chí công dân, tin rằng các thông tin độc hại, xuyên tạc của các thế lực thù địch sẽ ít đi rất nhiều cơ hội xuất hiện trên news feed (bảng tin) người tham gia mạng xã hội.

Nguồn tham khảo:

(1) We Are Social, Meltwater (2023). Digital 2023 Vietnam.

(2)Nguyễn Hữu Dũng (2022). Cuộc chiến tuyên truyền giữa Nga và phương Tây về cuộc xung đột Ukraine hiện nay.