VINACHEM

Trong thời gian từ 1990 đến 2011, tổng sản lượng phân bón châu Âu giảm do lượng tiêu thụ đã ở mức cao và diện tích đất canh tác nông nghiệp giảm. Sau thời kỳ đó, tiêu thụ phân bón trong khu vực duy trì ổn định và nay đang tăng trưởng trở lại với tốc độ vừa phải nhờ Đông Âu trở thành động lực dẫn đầu về tiêu thụ phân bón sau khi mở rộng sản xuất nông nghiệp. Công ty phân tích tài chính BMI dự báo đến năm 2021 Tây Âu sẽ duy trì nhu cầu phân bón tương đối ổn định, trong khi đó các nước Đông Âu sẽ có nhu cầu cao hơn, với những điểm sáng về tiêu thụ là các nước thuộc EU ở Đông Âu và các quốc gia vùng Biển Đen.

Phân đạm (bao gồm cả amoniăc và phân urê) chiếm 70% tổng tiêu thụ phân bón tại EU, phần còn lại chia đều giữa phân lân và phân kali. Các sản phẩm phân đạm cũng chiếm phần lớn sản lượng thực tế và khối lượng thương mại trong khu vực. Theo Hiệp hội Phân bón châu Âu, năm 2016 các nước EU đã tiêu thụ 1,1 triệu tấn phân đạm, 2,5 triệu tấn phân lân và 2,9 triệu tấn phân kali. Lượng phân bón này được sử dụng cho 133 triệu ha trong tổng số 178,9 triệu ha đất nông nghiệp toàn khu vực. Khoảng 62% lượng phân bón tiêu thụ ở châu Âu được sử dụng cho sản xuất ngũ cốc, trong đó lúa mì chiếm thị phần lớn nhất.

Nhu cầu tăng trưởng hạn chế

Trong báo cáo của mình, Công ty phân tích tài chính BMI cho rằng nhu cầu phân bón tại EU sẽ tăng trưởng ở mức hạn chế trong 5 năm tới, đặc biệt là ở các nước Tây Âu như Hà Lan, Anh và Pháp - đây là những nước đã có tỷ lệ bón phân cao. Hơn nữa, tăng trưởng sản lượng lúa mì ở cả khối EU cho đến năm 2021 nhìn chung sẽ thấp hơn do năng suất thu hoạch có xu hướng giảm về mức trung bình dài hạn, nguyên nhân chủ yếu là điều kiện canh tác ít thuận lợi hơn. Vì vậy, sản lượng lúa mì EU được dự báo sẽ duy trì ổn định ở mức khoảng 152 triệu tấn năm 2021 so với 156 triệu tấn năm 2015.

Tỷ trọng lúa mì cao hơn trong sản xuất ngũ cốc của EU (trung bình khoảng 50% trong thời gian 2016-2018) cho thấy triển vọng hạn chế về tăng trưởng tiêu thụ phân bón ở các nước EU. Tuy nhiên, cả ngô và lúa mạch cũng sẽ giảm tăng trưởng sản lượng, cả hai loại ngũ cốc này thực tế sẽ không đạt tăng trưởng sản lượng cho đến năm 2021. Về mặt này, các nước thành viên EU ở Đông Âu được dự báo sẽ đạt mức tăng trưởng tốt hơn các nước Tây Âu. Đặc biệt, Ba Lan và Rumani có thể được coi như những điểm sáng về tăng trưởng sản lượng ngũ cốc và tiêu thụ phân bón. Trong số 12 nước châu Âu sản xuất ngũ cốc, Ba Lan và Rumani được dự báo sẽ đạt tốc độ tăng trưởng sản lượng ngũ cốc hàng năm cao nhất, khoảng 2,7% (kết hợp) đối với lúa mì, ngô và lúa mạch.

Tại Ba Lan, tăng trưởng tiêu thụ phân bón chủ yếu sẽ đến từ sản xuất ngô nhờ nhu cầu gia tăng của ngành chăn nuôi gia súc. Triển vọng ngành chăn nuôi gia súc của Ba Lan cũng tương đối lạc quan khi gia cầm của nước này được tăng cường xuất khẩu sang châu á, trong khi đó sản xuất thịt đỏ sẽ được hưởng lợi nhờ gia tăng xuất khẩu trong khối EU.

Trái lại, phần lớn tăng trưởng tiêu thụ phân bón tại Rumani sẽ đến từ sản xuất lúa mì vì được hưởng lợi nhờ các cơ hội xuất khẩu mạnh, đặc biệt là xuất khẩu đến các khu vực Trung Đông và Bắc Phi. Tuy nhiên, hiệu quả nông nghiệp vượt trội của quốc gia Đông Âu này sẽ bị giảm đi một phần do những thay đổi về chính sách nông nghiệp chung của EU, chính sách này ảnh hưởng đến tăng trưởng thu nhập ở các nước đang phát triển tại châu Âu trong vòng 2 hoặc 3 năm tới.

Bên ngoài khu vực EU, Ukraina và Nga có triển vọng sẽ đạt mức tiêu thụ phân bón cao. Phần lớn của mức tăng trưởng nhu cầu phân bón tại đây là nhờ hiệu ứng nền - khi tỷ lệ bón phân tại khu vực Biển Đen vẫn thấp hơn nhiều so với mức khuyến cáo, đặc biệt là phân lân và phân kali. Ngoài ra, sản xuất ngũ cốc ở cả hai quốc gia này sẽ thúc đẩy sự gia tăng tỷ lệ bón phân, phù hợp với triển vọng gia tăng thị phần của khu vực Biển Đen trên thị trường xuất khẩu lúa mì. Hơn nữa, giá phân bón tương đối cao ở các nước EU so với các khu vực khác trên thế giới sẽ góp phần giúp các nước khu vực Biển Đen vượt các nước EU về mặt tăng trưởng nhu cầu phân bón.

HV

Theo World Fertilizer, 8/2018