VINACHEM

Những năm trước đây, Công ty sản xuất mực in Sun Chemical tại New Jersey (Mỹ) vẫn mua 3-hydroxy-2-naphthoic acid (BoNa) từ Trung Quốc. Từ nguyên liệu này và một số nguyên liệu khác, Sun Chemical sản xuất chất tạo màu đỏ 57 (lithiol rubine) tại nhà máy của mình ở bang Michigan.

Nhưng nếu Bộ Thương mại Mỹ thực hiện việc áp mức thuế 25% đối với BONA, nhà máy của Sun Chemical tại Michigan sẽ trở nên kém cạnh tranh hơn. Trung Quốc là nguồn cung ứng BONA duy nhất hiện nay cho Công ty. Theo giám đốc Sun Chemical , sản phẩm của Công ty sẽ không thể cạnh tranh trước các nhà sản xuất nước ngoài khác do họ không phải chịu mức thuế 25% đối với nguyên liệu. Ví dụ, một công ty Canađa có thể sản xuất mực in chứa bột màu đỏ 57 dẫn xuất từ BONA của Trung Quốc và bán sản phẩm với giá rất cạnh tranh trên thị trường Mỹ.

Đồng thời, Sun Chemical cũng đang đứng trước tình hình tương tự đối với perylen đỏ, một chất tạo màu được sản xuất từ naphthalic anhydrid. Nguyên liệu này cũng chỉ được sản xuất ở Trung Quốc và đang có khả năng phải chịu mức thuế mới. Vì vậy, Sun Chemical đang chuẩn bị kế hoạch dự phòng với việc lập các cơ sở sản xuất ở nước ngoài trong trường hợp Mỹ áp đặt mức thuế mới đối với các hợp chất trung gian cho lĩnh vực sản xuất các chất tạo màu.

Chính sách bảo hộ thương mại quyết liệt của chính phủ Tổng thống Donald Trump đã bộc lộ tính chất dễ tổn thương của công nghiệp hóa chất Mỹ. Nhiều nhà sản xuất hóa chất chuyên dụng và hóa chất tinh khiết tại Mỹ đang phụ thuộc vào Trung Quốc để có được các hợp chất trung gian ít phổ biến. Các công ty hóa chất Mỹ cho rằng, việc áp thuế lên những nguyên liệu như vậy sẽ không bảo vệ họ mà chỉ đẩy chi phí của họ lên cao đồng thời kéo khả năng cạnh tranh của họ xuống thấp.

Các nhà sản xuất hóa chất quy mô lớn của Mỹ cũng lo ngại những biện pháp trả đũa từ phía Trung Quốc. Trong thập niên qua, các công ty Mỹ đã đầu tư hơn 200 tỷ USD vào các cơ sở sản xuất hóa chất mới để tận dụng lợi thế của nguồn khí đá phiến giá rẻ trong nước. Sản phẩm của phần lớn các nhà máy mới này được dự kiến dành cho thị trường xuất khẩu.

Chiến tranh thương mại với Trung Quốc đã bắt đầu vào năm 2018 khi chính phủ của Tổng thống Donald Trump áp mức thuế 25% lên số hàng hóa trị giá 50 tỷ USD nhập khẩu từ Trung Quốc. Chính phủ Trung Quốc đã đáp trả tương tự. Sau đó, tháng 9/2018 Mỹ áp mức thuế 10% lên các sản phẩm Trung Quốc trị giá 200 tỷ USD. Trung Quốc đã phản ứng bằng cách áp thuế 5% và 10% lên lượng hàng hóa trị giá 60 tỷ USD của Mỹ.

Theo Hội đồng Hóa học Mỹ, các đợt áp thuế mới của Mỹ đã ảnh hưởng đến 15,4 tỷ hóa chất và chất dẻo sản xuất tại Trung Quốc, chiếm khoảng 53% hóa chất nhập khẩu từ Trung Quốc. Các biện pháp trả đũa đã ảnh hưởng đến lượng hóa chất và chất dẻo trị giá 10,8 tỷ USD mà Mỹ xuất sang Trung Quốc, chiếm khoảng 85% lượng xuất khẩu của Mỹ đối với những mặt hàng này.

Nhưng chính phủ Donald Trump vẫn chưa dừng ở đó. Tháng 5/2019, Mỹ đã nâng mức thuế từ 10% lên 25% do thất vọng trước kết quả của các cuộc đàm phán thương mại song phương. Chính phủ Mỹ cũng đã công bố danh sách hàng hóa trị giá 300 tỷ USD của Trung Quốc có khả năng sẽ phải chịu thuế suất 25%. Kết hợp với các biện pháp trước đó, các mức thuế này sẽ ảnh hưởng đến hầu như toàn bộ hóa chất và chất dẻo nhập khẩu từ Trung Quốc.

Danh sách nói trên của chính phủ Mỹ dự kiến sẽ ảnh hưởng đến phần lớn các sản phẩm đáng chú ý của Trung Quốc, ví dụ sản phẩm điện tử tiêu dùng và hàng may mặc. Trong danh sách này cũng có 214 hóa chất và sản phẩm chất dẻo trị giá khoảng 11 tỷ USD được nhập khẩu hàng năm. Tổng cộng, khoảng 26,4 tỷ USD hóa chất và chất dẻo nhập khẩu từ Trung Quốc vào Mỹ sẽ bị ảnh hưởng.

Sau khi Tổng thống Donald Trump gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình ngày 29/6/2019 nhân dịp Hội nghị Thượng đỉnh G20 tại Osaka (Nhật Bản), hai bên đã đồng ý sẽ nối lại các cuộc đàm phán thương mại và ngừng thực hiện các biện pháp có thể làm leo thang chiến tranh thương mại. Trước mắt, Tổng thống Donald Trump đã đồng ý hoãn áp thuế đối với lượng hàng hóa trị giá 300 tỷ USD.

Trước đó, các nhà sản xuất hóa chất Mỹ đã tụ họp ở Washington để bàn bạc với nhau trước khi Văn phòng Đại diện thương mại Mỹ đưa các sản phẩm hóa chất vào danh sách bị đánh thuế mới. Tại hội nghị này, Hiệp hội các nhà sản xuất hóa chất Mỹ (SOCMA) đã công bố danh sách 269 hóa chất và các nguyên liệu khác có thể gây khó khăn cho các công ty thành viên nếu bị áp mức thuế mới. Trong danh sách này có các hóa chất như BONA đối với Công ty Sun Chemical hoặc itaconic axit (sử dụng để sản xuất các hợp chất nông hóa giúp tăng cường hấp thụ chất dinh dưỡng ở cây trồng). Danh sách cũng bao gồm một lượng lớn các dược phẩm như manitol (thuốc lợi tiểu) hoặc nhiều phụ gia thực phẩm như vanilin và chất nhũ hóa polysorbate 80.

Tuy nhiên, danh sách của SOCMA thậm chí còn chưa bao gồm tất cả các hóa chất quan trọng đối với các ngành công nghiệp Mỹ. Một ví dụ điển hình là axit dodecanedioic, được sử dụng cùng với hexamethylendiamine để sản xuất nylon 6,12 - nguyên liệu chế tạo các chi tiết ôtô. Ngoài một nhà cung ứng duy nhất của châu Âu, các nhà sản xuất Trung Quốc là những công ty cung ứng axit dodecanedioic duy nhất cho Bắc Mỹ. Nếu mức thuế mới được áp dụng, các nhà sản xuất nylon 6,12 của Mỹ sẽ phải tăng giá bán sản phẩm polyme này, điều đó sẽ ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh của họ trước các đối thủ nước ngoài.

Các mức thuế mới cũng sẽ không giúp bảo vệ ngành sản xuất trong nước, vì trên thực tế tại Mỹ không có nhà cung ứng nào cho các sản phẩm như trên.

Nhưng có lẽ không sản phẩm nào gây ra nhiều bức thư phản đối gửi đến Văn phòng Đại diện thương mại Mỹ như bari sulphat (barit). Sản phẩm này được sử dụng trong hầu như tất cả các giếng dầu khí tại Mỹ để làm đặc dung dịch khoan, giúp chúng chịu được áp suất cao. Theo Hiệp hội dầu khí Texas, Mỹ chỉ khai thác 330.000 tấn barit mỗi năm, nhưng tiêu thụ khoảng 2,4 triệu tấn. Trung Quốc là nhà sản xuất nước ngoài lớn nhất đối với barit. Viện Dầu mỏ Mỹ cho biết, những mức thuế mới làm tăng chi phí của những sản phẩm nhập khẩu này và ảnh hưởng đến sự phát triển của ngành năng lượng Mỹ, tác động bất lợi đến công ăn việc làm và hoạt động đầu tư.

Mặc dù vậy, không phải tất cả các công ty hóa chất Mỹ đều phản đối chống lại các mức thuế mới đánh vào hàng nhập khẩu từ Trung Quốc. Công ty Occidental Chemical cho biết, họ ủng hộ việc đánh thuế bổ sung lên natri dicloroisoxyanurate và tricloroisoxyanuric axit, được sử dụng để khử trùng bể bơi. ủy ban Thương mại quốc tế của Mỹ đã 2 lần phát hiện các nhà sản xuất Trung Quốc được chính phủ trợ cấp và đang bán phá giá các hóa chất này vào Mỹ. Công ty CJ Bio America cũng tin rằng các nhà sản xuất Trung Quốc được chính phủ trợ cấp đang bán phá giá rõ rệt các sản phẩm như lysin, threonin và trytophan trên thị trường Mỹ với giá thấp hơn nhiều giá thị trường.

Đối với Hội đồng Hóa học Mỹ, một mối lo ngại lớn là những gì chính phủ Trung Quốc có thể làm khi trả đũa các mức thuế của Mỹ. Một phần lớn các khoản đầu tư trị giá 200 tỷ USD trong lĩnh vực khí đá phiến đã được đầu tư vào các nhà máy crăcking etylen và sản xuất polyetylen tại Mỹ với mục đích phục vụ các thị trường xuất khẩu. Nhưng những thị trường này có thể bị ảnh hưởng nặng nề nếu chiến tranh thương mại leo thang.

Đối với các nhà sản xuất hóa chất Mỹ, một trong những khía cạnh khó chịu nhất ở các mức thuế mới của Tổng thống Donald Trump là sự không rõ ràng mà chúng tạo ra. Ví dụ, trong mùa hè 2018 đã có hơn 100 hóa chất và chất dẻo được đưa vào danh sách áp thuế mới - tương ứng giá trị thương mại 2,7 tỷ USD, nhưng sau đó lại được loại ra vì các quan chức đồng ý rằng chúng quá quan trọng để có thể đánh thuế.

HS

Theo Chemical & Engineering News, 7/2019