VINACHEM

Công nghiệp hóa dầu là ngành công nghiệp có tính chu kỳ với những giai đoạn tăng trưởng và suy thoái nối tiếp nhau. Trong năm 2019 một số thách thức lớn đã để lại dấu ấn không nhỏ đối với sản xuất hóa dầu. Cụ thể, có thể kể đến một số thách thức quan trọng mà ngành sản xuất này đã phải vượt qua trong năm qua như sau:

1. Kinh tế toàn cầu tăng trưởng thấp

Trong năm qua, tăng trưởng GDP thấp trên toàn cầu đã làm giảm tăng trưởng của sản xuất hóa dầu.

Môi trường kinh tế với tăng trưởng GDP thấp, một phần do ảnh hưởng của chiến tranh thương mại Mỹ - Trung, đã gây áp lực lên thị trường hóa dầu. Tiêu thụ các sản phẩm hóa dầu cơ bản - nền tảng của công nghiệp hóa dầu - đã giảm mạnh. Tuy những tác động này dao động khác nhau trong các chuỗi giá trị nhưng nhìn chung đã có xu hướng rõ ràng về sự tăng trưởng thấp hơn của thị trường hóa dầu trong năm 2019 so với những năm trước.

2. Cạnh tranh ngày càng tăng trên thị trường dầu mỏ và nguyên liệu hóa dầu

Trong năm 2019, giá dầu thô duy trì trong biên độ khá hẹp 60-70 USD/ thùng. Cân bằng cung cầu toàn cầu và giá nguyên liệu hóa dầu đã bị ảnh hưởng đáng kể vì nguồn cung tại Mỹ và các hoạt động lọc dầu gia tăng, phản ánh chuỗi giá trị năng lượng toàn cầu ngày càng liên kết chặt chẽ.

Trong khi đó, cạnh tranh giữa các nguồn cung nguyên liệu đã tăng mạnh. Ví dụ, đối với các nhà máy crăcking bằng hơi nước tại Mỹ, nguồn cung khí hóa lỏng đang phải cạnh tranh với nguồn cung etan trong các cơ sở sản xuất hóa dầu nội địa. Tại châu Âu và châu á, nguồn cung khí hóa lỏng cạnh tranh với nguồn cung naphta tại các nhà máy etylen của khu vực.

3. Tình trạng dư thừa công suất toàn cầu

Công nghiệp hóa dầu toàn cầu đang bước vào chu kỳ công suất dư thừa so với tăng trưởng nhu cầu dự kiến.

Tình trạng này có gốc rễ từ chu kỳ đầu tư trước, cách đây 5-7 năm. Đó là thời kỳ của tỷ lệ vận hành công suất cao và lợi nhuận tăng mạnh với những điều kiện hoạt động rất thuận lợi. Nhưng bức tranh thị trường ngày nay đã khác. Ví dụ, giá etylen hiện nay đang giảm từ mức đỉnh cao trong thời kỳ 2017/2018 và xu hướng suy giảm có triển vọng sẽ kéo dài cho đến giữa thập niên 2020.

4. Xu hướng kinh tế tuần hoàn

áp lực trên toàn cầu đối với việc giảm sử dụng chất dẻo do tác động đối với môi trường đang có ảnh hưởng chưa từng thấy đối với toàn bộ ngành sản xuất chất dẻo. Phần lớn những tác động này hiện tập trung vào lĩnh vực vật liệu bao bì, nhưng xu hướng kinh tế tuần hoàn đã bắt đầu có những tác động dài hạn đối với thị trường dầu mỏ và hóa dầu.

Trước đây, nhựa nguyên sinh là một trong những động lực cho sự tăng trưởng mạnh nhất của nhu cầu dầu mỏ toàn cầu. Ngày nay, tuy chưa có những tác động lớn đến tiêu thụ nguyên liệu nguyên sinh, nhưng động lực của nền kinh tế tuần hoàn đang dần tích lũy và các công ty hóa chất đã phải bắt đầu hành động để đáp lại. Ví dụ, Tập đoàn Shell mới đây đã tuyên bố kế hoạch đến năm 2025 sẽ sử dụng mỗi năm 1 triệu tấn chất dẻo phế thải trong các nhà máy hóa chất của mình.

Nhưng đó mới chỉ là khởi đầu của một xu hướng đang đi lên. Khi ngày càng nhiều chất dẻo sẽ được tái chế lại để trở thành nguyên liệu tương tự như nguyên liệu nguyên sinh, nhu cầu đối với các sản phẩm mới và công suất sản xuất mới sẽ giảm.

5. Những thay đổi công nghệ quan trọng

Trong năm 2019 chúng ta đã chứng kiến hai thay đổi công nghệ quan trọng ở hai đầu của chuỗi giá trị.

Thay đổi đầu tiên là sự tập trung ngày càng nhiều vào công nghệ chuyển hóa dầu mỏ thành hóa chất (COTC). Trong thế hệ đầu tiên của công nghệ mới này, khoảng 15-20% dầu thô được chuyển hóa trực tiếp thành các sản phẩm hóa dầu. Trong thế hệ thứ hai mà sẽ sớm bắt đầu tại Trung Quốc, tỷ lệ chuyển hóa sẽ tăng gấp đôi. Năm 2019, cả hai tập đoàn Reliance và Saudi Aramco đều tỏ ra rất quan tâm đến những phát triển mới của thế hệ công nghệ COTC thứ ba, với tỷ lệ chuyển hóa dầu mỏ thành hóa chất có thể lên đến 70%.

Thay đổi công nghệ thứ hai tập trung vào việc xử lý phế thải chất dẻo. Trọng tâm công nghệ đã dịch chuyển từ tái chế cơ học về phía tái chế hóa học với hiệu quả cao hơn. Hiện nay, một số nhà máy thí điểm đã được phát triển tại châu Âu. Tuy quy mô sản lượng của các nhà máy này còn nhỏ nhưng điều đó sẽ sớm thay đổi trong tương lai.

Thế nghĩa

Theo Wood Mackenzie, 12/2019