VINACHEM

Nhằm tránh tổn thất cho các đoàn xe vận tải ở những vùng có chiến sự, người ta đã phát triển nhiều loại đầu dò(sensor) để phát hiện mìn và chất nổ với một số thành công nhất định. Tuy nhiên, một số loại đầu dò dựa trên cơ sở sắc kí khí, phối phổ ký... khi áp dụng trên thực địa lại cồng kềnh, không thuận tiện. Mới đây, một loại đầu dò mới dựa trên cơ sở chất huỳnh quang gốc kẽm do các nhà khoa học Trường đại học Quốc tế Florida(Mỹ) phát triển đã hứa hẹn mang lại hiệu quả tốt.

Hiện nay các nghiên cứu về đầu dò đều tập trung để phát hiện các loại chất nổ như TNT (2, 4, 6 - trinitrotoluen), 1, 3, 5 - trinitro - 1, 3, 5 - triazaxyclohexa(viết tắt là RDX, là thành phần của thuốc nổ C4) và pentaerythritol tetranitrat (PETN).

Trước đây người ta đã sử dụng chất NADH(một dạng khử của nicotinamit adenin dinucleotit) dưới tác dụng của enzym để phá hủy RDX trong nước thải. Dựa trên cơ sở đó, các nhà khoa học Mỹ đã điều chế được một hợp chất phát quang gốc kẽm có cấu trúc tương tự như của NADH và có khả năng phản ứng với RDX và PETN trong môi trường của axetonitril. Phát xạ từ các phản ứng đó có bước sóng 480 nm và có cường độ cao gấp 80 lần (ở phản ứng với RDX) và 25 lần (ở phản ứng với PETN) so với cường độ phát quang bình thường ở những hợp chất kẽm nói trên, nhờ vậy người ta có thể dễ dàng phát hiện ra các chất RDX và PETN. Tuy nhiên, hợp chất phát quang này lại không tác dụng với TNT vì vậy nó không thể áp dụng làm đầu dò cho loại chất nổ này.

VŨ TRUNG

Theo Chemical & Engineering News, 5/2007