VINACHEM

Từ năm 2013, các nhà xuất khẩu Trung Quốc đã nắm giữ vị trí là những người thiết lập giá trên thị trường urê quốc tế, cùng với đó là những cảnh báo và nhắc nhở về những khối lượng sản phẩm lớn mà nền kinh tế này có thể đưa ra thị trường hàng hóa thế giới. Vì thế, một sự kiện đáng mừng đối với các bên tham gia thị trường urê trong năm 2017 là việc Trung Quốc giảm xuất khẩu do chi phí sản xuất tăng, nhu cầu yếu và số nhà máy đóng cửa trong nước tăng cao - những dấu hiệu cho thấy thị trường đang trên con đường điều chỉnh tình trạng cung vượt cầu.

Việc Trung Quốc giảm khối lượng xuất khẩu urê đã giúp cho cung cầu trên thị trường trở nên sít sao hơn. Thị trường urê quốc tế những năm gần đây vốn đã thường xuyên rơi vào cảnh cung vượt cầu, bất chấp những đợt tăng giá theo mùa nhờ một số động lực nhu cầu, ví dụ đợt mở thầu mua urê của ấn Độ vào đầu tháng 9/2017 đã giúp cho sản phẩm này tăng giá khoảng 20 USD/tấn.

Trước khi Trung Quốc trở thành cường quốc trên thị trường urê toàn cầu, Ukraina đã đóng vai trò là quốc gia thiết lập giá sàn nhờ dựa vào nguồn cung khí nhập khẩu từ Nga. Tuy nhiên, khác với Ukraina, ảnh hưởng của Trung Quốc đối với giá urê trên thị trường quốc tế không phải do tình trạng của một hoặc hai nhà máy urê trong nước quyết định, mà được quyết định bởi hàng triệu tấn công suất dư thừa có tính hệ thống, được chính phủ trợ giá.

Trước tình hình dư thừa công suất có tính hệ thống như vậy, mới đây Bộ Công nghiệp và Công nghệ thông tin Trung Quốc đã công bố chương trình cải cách ngành sản xuất phân bón trong nước nhằm mục đích tối ưu hóa công suất phân bón của nước này. Theo chương trình, các nhà máy phân bón lạc hậu sẽ bắt buộc phải đóng cửa, thay vào đó là các nhà máy mới với công nghệ tiên tiến được khuyến khích mở rộng sản xuất. Hiệp hội Phân đạm Trung Quốc ước tính, tổng cộng khoảng 13 triệu tấn công suất urê sẽ ngừng hoạt động trong thời gian 2015-2020. Tuy nhiên, cơ quan này cũng dự báo tổng công suất phân bón danh định của cả nước nhìn chung sẽ không thay đổi nhiều, vì theo chương trình nói trên việc thay thế các nhà máy cũ và mở rộng công suất của các nhà máy mới sẽ được khuyến khích và tài trợ. Ví dụ, nhà máy phân bón Jinkai Yanhua tại tỉnh Hà Nam đã cho ngừng hoạt động các xưởng sản xuất urê kém hiệu quả với tổng công suất 200.000 tấn/năm, nhưng lại đang xây dựng hoàn thiện các xưởng mới với tổng công suất 600.000 tấn/năm.

Trên thực tế, xuất khẩu urê của Trung Quốc trong năm 2017 đã giảm gần một nửa so với năm trước, từ 8 triệu tấn trong năm 2016 xuống chỉ còn khoảng 4,5 triệu tấn. Theo ước tính của các chuyên gia quốc tế, chi phí sản xuất urê đối với phần lớn các nhà sản xuất Trung Quốc đã lên đến 245 USD/tấn (FOB) do giá nguyên liệu chính là than tăng cao, mặt khác đồng nhân dân tệ cũng đã tăng giá trong thời gian qua. Vì vậy, có thể hy vọng là cả trong những trường hợp xấu nhất thì giá urê trên thị trường quốc tế cũng sẽ không giảm đáng kể so với mức hiện tại.

Nhưng khi quá trình điều chỉnh sản lượng urê của Trung Quốc đã bắt đầu diễn ra, một câu hỏi lớn được đặt ra là: Liệu tốc độ điều chỉnh này có được duy trì và các đợt đóng cửa nhà máy tiếp theo của Trung Quốc sẽ đóng góp như thế nào vào việc cân bằng lại thị trường urê toàn cầu trong những năm tới?

Trong năm 2017, 4 nhà máy urê tại Trung Quốc được xác nhận là đã ngừng vận hành. Hơn nữa, đã có 7 nhà máy khác tạm ngừng vận hành trong hơn 24 tháng qua. Nhưng mặt khác, 6 nhà máy urê mới xây dựng có thể đã được đưa vào vận hành, dẫn đến việc công suất urê của Trung Quốc tăng ròng 500.000 tấn.

Theo ước tính của các nhà phân tích thị trường, trong thời gian 2017-2019 Trung Quốc sẽ đóng cửa một số nhà máy urê với tổng công suất khoảng 2 triệu tấn/năm. Nhưng nếu tính đến tất cả các dự án xây dựng mới đã xác định chắc chắn và có thể được thực hiện, tổng công suất urê của Trung Quốc sẽ đạt khoảng 84 triệu tấn vào năm 2019 với giả thiết là tỷ lệ các nhà máy đóng cửa vẫn tương đối thấp như hiện nay.

HS

Theo ChemistryWorld, 9/2017