VINACHEM

Công nghiệp hóa chất Ấn Độ đứng thứ ba châu Á và đứng thứ sáu trên thế giới tính theo sản lượng. Đây là một trong những ngành công nghiệp đa dạng nhất của quốc gia này, với hơn 70.000 sản phẩm thương mại bao gồm hóa chất cơ bản và sản phẩm trung gian, sản phẩm hóa dầu, phân bón, sơn, thuốc bảo vệ thực vật, dược phẩm.

Theo một báo cáo mới đây của chính phủ Ấn Độ, năm 2017 CNHC của quốc gia này đạt doanh số 224 tỷ USD và đang tăng trưởng với tốc độ trung bình 8-10%/ năm. Đến năm 2025, CNHC ấn Độ được dự báo sẽ đạt doanh số 403 tỷ USD.

Tại Ấn Độ, các bang Gujarat và Maharashtra là hai bang tập trung phần lớn các công ty công nghiệp hóa chất, bao gồm cả các doanh nghiệp nhỏ, trung bình và lớn. Ngoài ra, các bang Andra Pradesh, Tamil Nadu, Karrnataka và West Bengal cũng có một số cơ sở sản xuất hóa chất.

Những yếu tố thuận lợi hỗ trợ sự phát triển của công nghiệp hóa chất Ấn Độ là vị trí gần các thị trường tiêu thụ với tốc độ tăng trưởng kinh tế cao, thủ tục đầu tư kinh doanh dễ dàng, sự phát triển liên tục của các khu kinh tế chuyên về dầu mỏ, hóa chất và hóa dầu.

Môi trường kinh tế thuận lợi

Được sự hỗ trợ của một trong những nền kinh tế có tốc độ tăng trưởng GDP cao nhất toàn cầu, công nghiệp hóa chất ấn Độ đang có nhiều triển vọng phát triển thuận lợi.

Trong những năm qua, ấn Độ thường xuyên được xếp hạng là một trong những cường quốc kinh tế trên thế giới và là địa điểm quan trọng thu hút đầu tư nước ngoài.

Nếu về mặt kinh tế Trung Quốc là con rồng ở châu á thì ấn Độ chắc chắn là con hổ. Với tốc độ tăng trưởng GDP khoảng 7%/ năm, ấn Độ đang vượt qua Trung Quốc để trở thành nền kinh tế lớn với tốc độ tăng trưởng nhanh nhất trên thế giới.

Năm 2017, ấn Độ là nền kinh tế lớn thứ sáu trên thế giới tính theo GDP, còn tính theo sức mua thì là nền kinh tế lớn thứ ba toàn cầu.

Theo bảng xếp hạng các nền kinh tế thế giới do Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Thương mại Anh (CEBR) công bố tháng 12/2017, quy mô kinh tế tính theo đồng USD của ấn Độ năm 2018 có thể sẽ vượt qua Anh và Pháp, đưa quốc gia châu á này trở thành nền kinh tế lớn thứ năm trên thế giới. Sự trỗi dậy của ấn Độ cũng báo hiệu rằng trong vòng 15 năm tới các nền kinh tế châu á sẽ chiếm ngày càng nhiều vị trí trong tốp 10 nền kinh tế lớn nhất trên thế giới.

Từ năm 2014, chính phủ của Thủ tướng Narendra Modi đã hỗ trợ nhiều cải cách với mục đích khuyến khích phát triển sản xuất kinh doanh bằng cách loại bỏ những quy định và luật lệ không cần thiết, đơn giản hóa các thủ tục hành chính, làm cho chính phủ trở nên minh bạch hơn, sẵn sàng chịu trách nhiệm và đối thoại với các doanh nghiệp.

Những cải cách này cũng như nhiều nỗ lực khác đã hỗ trợ cho sự cải thiện mạnh mẽ môi trường đầu tư và sản xuất kinh doanh tại ấn Độ. Năm 2017, với bước nhảy vọt 30 bậc ấn Độ đã lọt vào danh sách 100 quốc gia hàng đầu trong Bảng xếp hạng chỉ số thuận lợi kinh doanh của World Bank. Có thể nói, đây là một tiến bộ có tính lịch sử. ấn Độ cũng là quốc gia lớn duy nhất đạt được sự gia tăng như vậy chỉ trong vòng 1 năm.

Một trong những động lực mạnh nhất hỗ trợ cho cho nền kinh tế ấn Độ là dân số đông và ngày càng trẻ, tầng lớp trung lưu ngày càng lớn, các khu đô thị xuất hiện ngày càng nhiều.

Xu hướng nhân chủng học như trên sẽ hỗ trợ nhu cầu tiêu dùng các loại hàng hóa như đồ dùng gia đình, sản phẩm chăm sóc sức khỏe, xe ôtô, quần áo, thực phẩm giàu protein,... Ngoài ra, ấn Độ cũng được dự báo sẽ có triển vọng tăng trưởng kinh tế dài hạn nhờ nằm gần các thị trường đang phát triển mạnh ở châu á cùng với những yếu tố như tỷ lệ tiết kiệm và tỷ lệ đầu tư lành mạnh, sự hòa nhập ngày càng tăng vào nền kinh tế toàn cầu.

Những cơ hội và thách thức

Tuy có môi trường kinh tế thuận lợi, phần lớn các thách thức quan trọng vẫn còn nằm ở phía trước các công ty hóa chất ấn Độ. Nhìn chung, công nghiệp hóa chất tại đây là một ngành phân mảnh nhỏ lẻ với sự cạnh tranh đối đầu gay gắt giữa các công ty. Do luật pháp cho phép thực hiện các dự án đầu tư với 100% FDI, các công ty hóa chất trong nước phải đối mặt với sự cạnh tranh quyết liệt của các tập đoàn hóa chất đa quốc gia, những tập đoàn này có khả năng gây áp lực mạnh lên thị trường trong nước. Vốn đầu tư lớn, vấn đề bảo vệ bản quyền sáng chế, chi phí nghiên cứu triển khai lớn và yêu cầu về nhân sự là những thách thức quan trọng khác đối với các công ty hóa chất Ấn Độ.

Có thể kể đến một số thách thức cụ thể mà CNHC Ấn Độ đang phải đối phó như sau:

- Thiếu nguyên liệu: Những nguyên liệu cần thiết cho sản xuất hóa chất hữu cơ cũng như hóa chất vô cơ đều không sẵn có tại ấn Độ. Trên thị trường Ấn Độ, những nguyên liệu chủ chốt là naphta và khí thiên nhiên có giá rất cao so với các thị trường khác như Trung Đông, Trung Quốc hoặc các nước Đông Nam Á. Việc thiếu nguyên liệu khiến cho CNHC Ấn Độ trở nên kém cạnh tranh trên thị trường hóa chất toàn cầu.

- Áp lực của hóa chất nhập khẩu: Một trong những thách thức lớn nhất mà CNHC Ấn Độ đang gặp phải là nguồn cung sẵn có hóa chất nhập khẩu giá rẻ. Chính phủ ấn Độ đã khước từ việc áp thuế nhập khẩu cũng như các hàng rào thuế quan khác lên nhiều loại hóa chất khác nhau. Tình trạng này dẫn đến sự gia tăng khối lượng nhập khẩu các loại hóa chất khác nhau từ thị trường toàn cầu với giá rẻ hơn nhiều so với giá thành sản xuất trong nước.

- Cơ sở hạ tầng không thích hợp: Phần lớn các cơ sở sản xuất của CNHC Ấn Độ đều nằm ở bang Gujarat, trải dài dọc theo bờ biển phía Tây, trong khi đó những khu vực có nhu cầu hóa chất cao nhất lại nằm ở phía Nam và phía Đông đất nước. Hơn nữa, các cảng biển không có cơ sở hạ tầng thích hợp, khả năng kết nối bằng đường ống vận chuyển rất kém, nguồn cung điện không đủ, ngay cả các nhà ga tàu hỏa cũng rất tệ hại. Tình trạng này gây không ít khó khăn cho các công ty hóa chất khi mua nguyên liệu và vận chuyển sản phẩm tới nơi tiêu thụ.

- Một số quy định pháp lý còn phức tạp và thuế cao: Tại Ấn Độ, thuế hàng hóa đánh vào một số nguyên liệu còn cao hơn thuế đánh vào sản phẩm hoàn thiện. Chính sách thuế này không khuyến khích các doanh nghiệp sản xuất sản phẩm hóa chất trong nước mà ngược lại đang khuyến khích nhập khẩu những hóa chất như vậy từ nước ngoài. Hơn nữa, quá trình thành lập công ty hóa chất tại đây rất phức tạp, đòi hỏi phải thực hiện nhiều thủ tục và xin nhiều giấy phép, chứng chỉ.

Nhưng mỗi thách thức cũng mang theo một cơ hội tương đương. Cơ hội lớn nhất hiện nay là sự dịch chuyển trọng tâm của công nghiệp hóa chất toàn cầu về phía Đông, các công ty hóa chất Ấn Độ đang ở trong vị thế thuận lợi để có thể tận dụng những cơ hội của quá trình chuyển đổi này.

Cụ thể, CNHC Ấn Độ có thể nắm bắt những cơ hội sau để phát triển trong tương lai gần:

- Nhu cầu gia tăng đối với các sản phẩm giá trị gia tăng: Do những lo ngại về ô nhiễm môi trường, nhu cầu đối với các sản phẩm polyme phân hủy sinh học, chất dẻo tính năng cao và các sản phẩm hóa chất với giá trị gia tăng khác dự kiến sẽ gia tăng trong thời gian tới. Đây là cơ hội tốt để CNHC Ấn Độ tham gia vào chuỗi cung ứng các sản phẩm hóa chất giá trị gia tăng. Với một ít nỗ lực nghiên cứu và triển khai, các sản phẩm giá trị gia tăng có thể trở thành cơ hội kinh doanh lớn đối với các công ty hóa chất Ấn Độ.

- Cơ hội xuất khẩu sang các thị trường mới nổi: Một cơ hội lớn khác đối với CNHC ấn Độ là những thị trường mới nổi đang phát triển mạnh tại châu Phi, Trung Đông và Châu Á - Thái Bình Dương. Các quốc gia ở những thị trường này đang tăng trưởng với tốc độ nhanh hơn các quốc gia Bắc Mỹ và châu Âu, vì vậy mở ra thêm nhiều cơ hội xuất khẩu cho cả các doanh nghiệp hóa chất lớn và nhỏ ở ấn Độ. Hiện tại, xuất khẩu hóa chất của Ấn Độ chỉ mới chiếm 2% thị phần trên thị trường xuất khẩu hóa chất toàn cầu.

- Công nghệ khí hóa than: Ấn Độ được thiên nhiên ban tặng nguồn tài nguyên than phong phú. Trong bối cảnh hiện nay, khí hóa than đã trở thành cơ hội tuyệt vời để CNHC ấn Độ tăng sản lượng các sản phẩm hóa chất, nhất là các sản phẩm hóa dầu. Nhu cầu đối với các sản phẩm hóa dầu đang tăng và việc sử dụng công nghệ khí hóa than sẽ giúp ấn Độ đáp ứng nhu cầu này, thay thế cho sản phẩm nhập khẩu.

Thành lập các khu kinh tế đặc biệt với định hướng nhập khẩu ở các nước khác: Việc xây dựng các nhà máy hóa chất ở các khu kinh tế đặc biệt với định hướng nhập khẩu tại một số nước như Myanmar, Iran và Môdămbích đang tạo thêm cơ hội cho CNHC ấn Độ trong bối cảnh các công ty trong ngành luôn tìm kiếm những nguồn cung nguyên liệu với giá hợp lý cho sản xuất hóa chất. Những nhà máy hóa chất được thành lập ở các khu kinh tế này sẽ cho phép Ấn Độ nhập khẩu nguyên liệu rẻ tiền và miễn thuế để sản xuất hóa chất đáp ứng nhu cầu thị trường.

Nhìn chung, trong 4-5 năm qua CNHC ấn Độ đã nhận được những động lực mà ngành này đang rất cần. Chính phủ đã thực hiện các biện pháp thích hợp để giúp gỡ bỏ những thách thức mà ngành đang phải đối mặt, đồng thời những dự án và nhà máy mới đang mang lại những cơ hội phát triển rất lớn. Đặc biệt, Chương trình hành động “Make in India” sẽ đóng vai trò then chốt cho sự phát triển của CNHC Ấn Độ trong thời gian tới.

TN

Tổng hợp, 3/2018