VINACHEM

Ngày 4/4/2018 vừa qua, nhà khoa học Trung Quốc là Weiqiang Zhang đã bị một tòa án liên bang Mỹ kết án 10 năm tù do âm mưu lấy trộm các mẫu hạt giống lúa biến đổi gen từ Công ty công nghệ sinh học Ventria Bioscience ở Kansas (Mỹ), nơi nhà khoa học này đã làm việc.

Hội đồng thẩm phán Kansas đã tuyên án Weiqiang Zhang phạm tội lấy trộm vào tháng 2/2017, trong đó bao gồm cả âm mưu ăn trộm bí quyết công nghệ để trao cho các nhà khoa học tại một Viện nghiên cứu cây trồng của Trung Quốc.

Zhang, một nhân viên gây giống 51 tuổi, đã tham gia nghiên cứu phát triển lúa biến đổi gen tại Công ty Ventria Bioscience. Đây là giống lúa được thiết kế với mục đích thể hiện các protein tái tổ hợp.

Trường hợp của Zhang tương tự như nhiều trường hợp khác, trong đó một số nhà khoa học đã lấy trộm bí quyết công nghệ của công ty mà mình đang làm việc để trao cho các nhà khoa học ở những quốc gia khác.

Ví dụ, năm 2011 nhà nghiên cứu Kexue Hang tại Công ty Dow AgroSciences đã bị buộc tội lấy trộm bí quyết công nghệ của hai công ty Dow Chemical và Cargill và trao chúng cho các nhà nghiên cứu Trung Quốc. Năm 2010, một kỹ sư của DuPont là Michael Mitchell đã bị kết án 18 tháng tù do đã trao bí quyết công nghệ về sợi aramid của DuPont cho Công ty Kolon Industries của Hàn Quốc.

Theo tài liệu của tòa án và những bằng chứng mà Cục Tư pháp Mỹ đưa ra trong phiên tòa, vai trò của Zhang trong âm mưu trên đã bị lật tẩy vào tháng 8/2013, khi các viên chức hải quan Mỹ phát hiện nhiều gói hạt giống lúa của Công ty Ventria Bioscience trong hành lý và đồ đạc xách tay của các thành viên một đoàn đại biểu thuộc Viện nghiên cứu cây trồng Trung Quốc. Nhóm người này đang trở về Trung Quốc sau một chuyến tham quan các cơ sở nông nghiệp của Mỹ, trong khi đó họ cũng đã đến thăm nhà của Zhang.

Một số hạt giống được đóng gói trong các bao bì tự tạo, ví dụ giấy báo gấp thành phong bì và túi nhựa của khách sạn Best Western.

Zhang đã lấy bằng thạc sĩ tại Đại học Nông nghiệp Thẩm dương và lấy bằng tiến sĩ di truyền học nông nghiệp tại Đại học quốc gia Louisiana (Mỹ). Theo Cục Tư pháp Mỹ, Zhang đã lấy trộm vài trăm hạt giống lúa của Công ty Ventria và cất ở nhà trước khi đoàn đại biểu Trung Quốc đến thăm. Trong số những hạt giống này có hạt giống của những giống lúa được phát triển để tạo ra albumin trong huyết thanh người và lactoferin - protein liên kết sắt, thường có trong sữa người.

Cục Tư pháp Mỹ cho biết, một nhà khoa học khác cũng đã thú nhận tham gia âm mưu trên và biết về kế hoạch lấy trộm hạt giống lúa của đoàn đại biểu Trung Quốc. Đó là nhà khoa học Wengui Yan, hiện đang làm việc cho Bộ Nông nghiệp Mỹ ở Trung tâm nghiên cứu quốc gia Dale Bumpers tại Stuttgart (bang Arkansas). Cả Zhang và Yan đều sắp xếp chuyến đi thăm cho đoàn đại biểu Trung Quốc và đã đến thăm các thành viên trong đoàn ở Trung Quốc trước khi họ lên đường đến Mỹ. Yan hiện đang chờ bị kết án.

HS

Theo Chemical & Engineering News, 4/2018