VINACHEM

Trong thời gian 1 năm qua, nhu cầu sôđa từ phía các nhà sản xuất tã giấy và xe ôtô điện ở Nhật Bản cũng như từ các thị trường châu á khác đã tăng mạnh, gây lo ngại về khả năng thiếu hụt nguồn cung sản phẩm này.

Tình hình trên đã khuyến khích nhiều nhà công ty tăng cường tích lũy sôđa để đảm bảo nguồn cung cho sản xuất.

Tháng 5/2017, giá sôđa nhập khẩu vào châu á đã tăng 20% so với cùng kỳ năm trước. Mức giá này cũng cao hơn 20-30% so với giá trên thị trường nội địa Nhật Bản, khiến các nhà cung ứng cho thị trường Nhật Bản chuyển hướng trọng tâm xuất khẩu của mình. Theo Hiệp hội Ngành sản xuất sôđa Nhật Bản, xuất khẩu sản phẩm này trong năm 2017 đã tăng 6% so với năm trước, trong khi đó nhu cầu nội địa tăng 4%, đạt 3,38 triệu tấn.

Từ đầu năm 2018, Nhà máy xử lý nước Tokyo đã phải nỗ lực tìm kiếm những nguồn cung cấp sôđa mới. Đôi khi Nhà máy phải mua sôđa thông qua các hợp đồng riêng rẽ mà không qua đấu thầu. Nhà máy này sử dụng mỗi năm 16.000 tấn sôđa để xử lý nước và điều chỉnh độ pH của nước. Tuy họ đã tìm cách mua sôđa qua các đợt đấu thầu vào tháng 3 và tháng 9/2017, nhưng đợt đấu thầu tháng 3 đã không thành công do giá tăng quá nhanh.

Giá sôđa nội địa tại Nhật Bản đã tăng 50% trong năm 2017, đạt khoảng 80 yên (0,76 USD)/kg, đây là mức giá cao nhất kể từ năm 1970.

Công ty cung ứng sôđa của Nhật Bản là Asahi Glass cho biết đã xảy ra tình trạng thiếu hụt chưa từng thấy trong bối cảnh giá tăng mạnh từ cuối tháng 11/2017. Các nhà máy của Công ty hiện đã vận hành hết công suất, vì vậy việc tăng tiếp sản lượng là không khả thi.

Tình hình cũng tương tự tại các nhà cung ứng sôđa khác của Nhật Bản như Shin-Etshu Chemicals, Kaneka, Tosoh,.... Trong khi đó, Công ty Shin-Etshu Chemicals sẽ tiến hành đợt bảo dưỡng định kỳ tại nhà máy có công suất 320.000 tấn sôđa/ năm. Đợt bảo dưỡng quy mô lớn này được thực hiện hai năm một lần.

Cuối tháng 2/2018, khách hàng đã phải chấp nhận mức giá tăng mà các nhà cung ứng đưa ra. Các nhà cung ứng đã cảnh báo là nếu khách hàng không chấp nhận trả mức giá mới cao hơn thì họ sẽ xuất khẩu sôđa.

Ngành sản xuất giấy tại Nhật Bản tiêu thụ khoảng 10% sản lượng sôđa trong nước. Giá sôđa cao hơn dự kiến sẽ làm tăng chi phí của ngành này tăng thêm khoảng 6 tỷ yên.

Nhu cầu sôđa tại Nhật Bản hầu như giữ nguyên không thay đổi trong thập niên 1990, khi các công ty bắt đầu di chuyển sản xuất ra nước ngoài.

Cuối thập niên 2000, sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu, nhu cầu sôđa đã giảm. Trong khi đó, cạnh tranh giữa các nhà sản xuất sôđa Nhật Bản với các nhà sản xuất ở nước ngoài đã trở nên quyết liệt, khi các nhà sản xuất ở nước ngoài bán sôđa với giá thấp hơn.

Những yếu tố đó đã khiến cho các nhà cung ứng sôđa tại Nhật Bản giảm số lượng nhà máy, công suất sôđa toàn quốc nhìn chung đã giảm 10% trong thập niên qua.

Một trong những nguyên nhân của sự gia tăng mạnh nhu cầu sôđa trong thời gian qua là sự phát triển của thị trường tã giấy và xe ôtô điện tại Nhật Bản.

Sôđa là một trong những nguyên liệu chính để sản xuất polyme siêu hấp phụ - thành phần quan trọng trong tã giấy, nó cũng được sử dụng trong sản xuất vật liệu điện cực cho ắc quy ion liti dùng trong xe ôtô điện.

Công ty Nippon Shokubai, nhà sản xuất polyme siêu hấp phụ lớn nhất thế giới, đã tăng mạnh công suất tại nhà máy Himeji ở tỉnh Hyogo từ 50.000 tấn/năm lên 370.000 tấn/ năm.

Để sản xuất 1 kg polyme siêu hấp phụ, người ta phải sử dụng 0,2 - 0,4 kg sôđa. Với công suất mở rộng như trên, nhu cầu sôđa của Nippon Shokubai tăng thêm khoảng 15.000 tấn/năm.

Công ty Sumitomo Metal Mining chuyên về sản xuất vật liệu cho ắc quy ion liti cũng đã tăng gần gấp đôi công suất sản xuất ở các tỉnh Hyogo và Ehime.

Theo Công ty phân tích thị trường IHS Markit, nhu cầu sôđa toàn cầu sẽ đạt 78 triệu tấn trong năm 2018, tăng 2% so với năm trước. Trung Quốc chiếm một nửa nhu cầu này.

Tổng nhu cầu sôđa toàn cầu được dự báo sẽ đạt 82 triệu tấn vào năm 2020.

HV

Theo Asia.Nikkei, 3/2018