VINACHEM

Ngày 21 tháng 3 năm 2019, người dân tỉnh Giang Tô (Trung Quốc) đã chứng kiến một vụ nổ định mệnh tại nhà máy hóa chất của Công ty Tianjiayi trong tổ hợp hóa chất ở thành phố Diêm Thành, làm rung chuyển cả khu công nghiệp và các cộng đồng dân cư lân cận, lấy đi mạng sống của 78 người và làm bị thương hơn 600 người.

Sau vụ nổ Tianjiayi, truyền thông Trung Quốc dẫn lời các nhân chứng cho biết vụ tai nạn có thể đã xuất phát từ một nhà kho chứa rác thải độc hại nằm giữa khu công nghiệp có tới 65 nhà máy hóa chất này. Người dân sống quanh khu vực đã nhiều lần lên tiếng về sự gia tăng mật độ nhà máy cũng như những thiếu sót trong an toàn lao động tại đây.

Trước đó, tháng 7/2018 một vụ nổ khác xảy ra tại nhà máy hóa chất ở phía tây nam tỉnh Tứ Xuyên, khiến 19 người chết và 12 người bị thương. Tháng 11 cùng năm, một xe tải chở hóa chất dễ cháy đã phát nổ ở lối vào nhà máy hóa chất ở tỉnh Hà Bắc, miền Bắc Trung Quốc, khiến 23 người chết và 22 người bị thương.

Những tai nạn hóa chất như trên đã thúc giục Viện Các vấn đề công cộng và môi trường (IPE) - một tổ chức phi lợi nhuận tại Bắc Kinh - lên tiếng về “tình hình khẩn cấp” trong ngành hóa chất Trung Quốc hiện nay.

Công ty Tianjiayi là nhà sản xuất thuốc bảo vệ thực vật và hơn 30 hợp chất hóa học khác. Tháng 2/2019, Cục An toàn lao động Trung Quốc đã phát hiện 13 dạng nguy hiểm về an toàn tại nhà máy của Công ty này, kể cả việc thao tác với những thùng benzen độc và dễ cháy.

Theo Văn phòng Cơ quan bảo vệ môi trường địa phương, từ năm 2016 nhà sản xuất nói trên đã phải trả hơn 262.000 USD tiền phạt do vi phạm các quy định về bảo vệ môi trường.

Giáo sư luật và môi trường Cao Mingde tại Đại học Khoa học chính trị và luật Trung Quốc cho biết, vụ nổ tại Diêm Thành bộc lộ rất nhiều sự cẩu thả trong thực thi pháp luật, ví dụ tình trạng thiếu nhân viên có trình độ để xử lý hóa chất nguy hiểm. Hai giám đốc cao cấp của Công ty Tianjiayi đã bị buộc tội vi phạm quy định về quản lý ô nhiễm môi trường và phế thải hóa chất độc hại.

Giáo sư Cao Mingde cho rằng việc đại tu toàn diện ngành hóa chất Trung Quốc đã trở nên rất cần thiết, đặc biệt là cần thắt chặt các quy định để đảm bảo thực thi nghiêm túc các quy định về quản lý hóa chất nguy hiểm.

Nhưng những lời kêu gọi tương tự cũng đã vang lên sau vụ nổ kinh hoàng tại một kho hóa chất ở thành phố cảng Thiên Tân tháng 8/2015 khiến cho 165 người chết, 8 người mất tích, 798 người bị thương, phá hủy nhiều tài sản khác, gây tổn thất kinh tế hơn 1 tỷ USD (khoảng 6.800 tỷ nhân dân tệ). Thảm họa này đã châm ngòi cho một làn sóng phản ứng phẫn nộ, lan rộng trong dư luận Trung Quốc về tình trạng thiếu minh bạch trong quá trình điều tra nguyên nhân tai nạn và tác động đối với môi trường.

Trong 3 năm qua, thống kê cho thấy đã có 620 tai nạn hóa chất xảy ra ở Trung Quốc, lấy đi mạng sống của 728 người.

Theo một chuyên gia của Tổ chức Greenpeace châu Á, Trung Quốc hiện đang có nhu cầu cấp thiết phải ban hành đạo luật về an toàn đối với hóa chất nguy hiểm. Tuy một đạo luật quốc gia đã được đề xuất sau khi xảy ra vụ nổ ở Thiên Tân nhưng hiện vẫn đang trong quá trình soạn thảo. Sự chậm trễ này là do chính phủ đang tiến hành cải cách và do sự chống đối về phía các ngành công nghiệp.

Sau vụ nổ ở Thiên Tân, cơ quan điều tra đã đề xuất sử dụng cơ chế thị trường để khuyến khích việc quản lý tốt hơn, tăng cường minh bạch và cải thiện hệ thống pháp lý. Nhưng cho đến nay, mới chỉ có một số ít trong những khuyến cáo này được thực hiện.

LH

Theo Chemistry & Industry, 6/2019