VINACHEM

Sản xuất nông nghiệp thế giới

Sau khi đạt năng suất kỷ lục trong niên vụ 2016/2017 nhờ điều kiện thời tiết thuận lợi, sản lượng ngũ cốc toàn cầu đã giảm 2% trong niên vụ 2017/2018 và giữ ở mức ổn định trong niên vụ 2018/2019. Ban đầu, sản lượng ngũ cốc được dự báo sẽ tăng chắc trong niên vụ 2019/2020, nhưng điều kiện thời tiết khắc nghiệt tại Mỹ đã buộc các chuyên gia phải hạ dự báo tăng trưởng xuống còn 0,6%. Trong khi sản lượng lúa mì hồi phục 4%, sản lượng các loại ngũ cốc khác dự kiến sẽ giảm 1%.

Sản lượng gạo được dự báo sẽ ổn định. Lần thứ hai, lượng tiêu thụ ngũ cốc toàn cầu được dự báo sẽ vượt sản lượng trong niên vụ 2019/2020 và dự trữ ngũ cốc sẽ tiếp tục giảm. Trong 9 tháng đầu năm 2019, giá ngô trung bình trên thị trường quốc tế cao hơn thời kỳ tương ứng năm 2018. Mặt khác, giá lúa mì đã giảm trong năm 2019 dưới áp lực của các nguồn cung bổ sung. Theo các dự báo sơ bộ cho niên vụ 2020/2021, diện tích thu hoạch lúa mì trên toàn cầu sẽ không thay đổi nhiều so với niên vụ 2019/2020.

Sản lượng hạt có dầu trên toàn cầu dự kiến sẽ giảm 4% trong niên vụ 2019/2020, chủ yếu do sản lượng đậu nành giảm. Sản lượng hạt cải dầu, loại hạt có dầu lớn thứ hai sau đậu nành, dự kiến cũng sẽ giảm. Sự thắt chặt của nguồn cung sẽ hỗ trợ giá đậu nành quốc tế, tuy nhiên những bất ổn xung quanh thương mại Mỹ -Trung và sự phát triển của dịch tả lợn châu Phi có thể thay đổi tình hình này. Sau khi sụt giảm do thời tiết trong niên vụ 2018/2019, sản lượng hạt cải dầu dự kiến sẽ giảm tiếp 5% trong niên vụ 2019/2020 do diện tích gieo trồng tại EU và Canađa giảm. Những dự báo ban đầu cho thấy khả năng khôi phục một phần diện tích gieo trồng ở EU và việc mở rộng tiếp diện tích gieo trồng ở Ucraina. Sản lượng dầu cọ toàn cầu đã tăng 3% trong niên vụ 2018/2019 và dự kiến sẽ tăng với cùng tốc độ trong niên vụ 2019/2020. Lượng hàng tồn kho đã tích lũy khá nhiều trong các niên vụ 2016/2017 và 2018/2019, gây áp lực đối với giá dầu cọ.

Nhu cầu phân bón

Từ khi sụt giảm mạnh trong năm tài chính 2008 và sau đó hồi phục trong các năm tài chính 2009, 2010, nhu cầu phân bón toàn cầu đã tăng trưởng với tốc độ chậm hơn.

Một trong những nguyên nhân dẫn đến sự tăng trưởng chậm lại này là xu hướng giảm giá nông sản. Các nguyên nhân khác gồm có chính sách của các quốc gia và tình hình thời tiết ở các nước tiêu thụ phân bón quy mô lớn. ước tính, lượng phân bón đã tiêu thụ trong năm tài chính 2017 là 190,1 triệu tấn.

Theo Hiệp hội phân bón quốc tế (IFA), lượng tiêu thụ phân bón trên toàn cầu trong năm tài chính 2018 đã giảm 0,7% xuống 188,8 triệu tấn, nhưng đã hồi phục 0,9% lên 190,5 triệu tấn trong năm 2019. Sự suy giảm trong năm 2018 được giải thích là chủ yếu do sự giảm đáng kể của lượng tiêu thụ phân bón tại Mỹ trong bối cảnh tình hình thời tiết xấu.

Thay đổi lớn nhất trong tiêu thụ phân bón năm tài chính 2018 đã diễn ra ở khu vực Bắc Mỹ. Nhưng các khu vực khác cũng chứng kiến sự suy giảm đáng kể của lượng tiêu thụ phân bón trong năm tài chính 2018, đó là Tây Phi, Tây á, Trung âu và Tây âu, Đông á. Những lượng suy giảm này chỉ được bù trừ một phần nhờ lượng tiêu thụ tăng tại châu Mỹ La tinh, Nam á, Đông âu và Trung á. Trong khi đó, tiêu thụ phân bón tại châu Phi chỉ tăng nhẹ.

Trong năm tài chính 2019, tiêu thụ phân bón đã phục hồi mạnh ở Bắc Mỹ, đồng thời cũng gia tăng ở các khu vực Nam á, Đông âu và Trung á, tuy nhiên đã giảm mạnh ở Đông á, giảm nhẹ ở Tây âu và Trung âu cũng như châu Đại Dương.

Nguồn cung phân bón

Nguồn cung phân bón thế giới năm 2019 bị ảnh hưởng bởi nhiều đợt cắt giảm sản xuất cũng như quá trình tái cơ cấu đang tiếp diễn trong ngành phân bón. Trên cả 3 lĩnh vực chất dinh dưỡng NPK, một số nhà máy đã bị đóng cửa hoặc được công bố sẽ ngừng sản xuất, dẫn đến sự tăng trưởng chậm hơn của công suất phân bón toàn cầu trong năm 2019. Những đặc điểm nổi bật trên thị trường phân bón toàn cầu trong năm 2019 là giá khí thiên nhiên tại châu âu và Mỹ thấp hơn, tiền tệ tại một số nước nhập khẩu phân bón (như Thổ Nhĩ Kỳ, Achentina, Pakistan) suy yếu, căng thẳng thương mại gia tăng, các biện pháp phòng vệ thương mại mới và các mức thuế mới được áp dụng, ảnh hưởng đến chẳng hạn thị trường UAN tại EU, cấm vận thương mại ở Ucraina và các thay đổi ảnh hưởng đến xuất khẩu ở Trung Quốc.

Tình hình địa chính trị tiếp tục ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất phân bón nói chung với các vấn đề về nguồn cung nguyên liệu và đóng cửa nhà máy, đặc biệt là ở châu Mỹ La tinh (Vênêxuêla, Mêhicô, Braxin).

Một số quốc gia đã công bố những sáng kiến mới để giảm thiểu phát thải khí gây hiệu ứng nhà kính bằng cách áp dụng thuế phát thải cacbon hoặc hệ thống giao dịch phát thải.

Ước tính, nguồn cung các chất dinh dưỡng cơ bản cho cây trồng trên thế giới trong năm 2019 đạt 254 triệu tấn, tăng 1,2% so với năm trước.

Năm 2019, các lĩnh vực sản xuất các nguyên liệu phân bón cơ bản đã đạt hiệu quả hoạt động khác nhau. Dựa trên những đánh giá sơ bộ, có thể ước tính xu hướng sản lượng năm 2019 như sau:

- Sản lượng amoniăc tăng 2%

- Sản lượng quặng phốtphat duy trì ổn định

- Sản lượng nguyên liệu kali sơ cấp giảm 5%.

Nhu cầu nguyên liệu NPK cho lĩnh vực phân bón năm 2019 ước đạt 183 triệu tấn, giảm nhẹ 0,3% so với năm 2018. Trong khi đó, nhu cầu sử dụng trong công nghiệp và các lĩnh vực khác đạt tổng cộng 51 triệu tấn (chiếm 22%).

Triển vọng thị trường năm 2020

Nguồn cung nguyên liệu phân bón (amoniăc, axit phốtphoric, kali) trong năm 2020 được dự báo sẽ tăng 2,2%, đạt 260 triệu tấn chất dinh dưỡng N, P, K.

Những dự báo sơ bộ cho năm tài chính 2020 cho thấy tiêu thụ phân bón toàn cầu sẽ tăng 1,3%, đạt 192,2 triệu tấn, nhờ giá nông sản cao hơn và điều kiện vụ mùa bình thường.

Trong năm tài chính 2020, các khu vực Nam á, Đông á (không kể Trung Quốc), châu Mỹ La tinh và khu vực Đông âu, Trung á sẽ dẫn đầu mức tăng tiêu thụ phân bón trên toàn cầu.

Trong thời gian 2017-2020, nhu cầu phân bón toàn cầu được dự báo sẽ tăng 1,5%, trong đó nhu cầu K2O sẽ tăng mạnh hơn nhu cầu N và P2O5.

Nam á sẽ là động lực mạnh nhất cho thị trường phân bón, sau đó là châu Mỹ La tinh, khu vực Đông âu, Trung á và châu Phi. Những thị trường có tốc độ tăng trưởng mạnh nhất sẽ là khu vực Đông âu và Trung á, tiếp theo là châu Phi, Nam á và châu Mỹ La tinh.

HS

Theo IFA, 12/2019