VINACHEM

Giải thưởng Ig Nobel 2016 đã được công bố ngày 22/9/2016, vinh danh những nhà khoa học đã đạt được những thành tựu nghiên cứu mà khiến cho chúng ta cười, sau đó buộc chúng ta phải suy nghĩ.

Trong kỳ trao giải hàng năm lần thứ 26 này, những nhà khoa học được trao giải đã không làm cho Ban giám khảo thất vọng. Từ những con chuột mặc quần lót polyeste cho đến những câu nói nhảm nhí giả uyên thâm và sự thỏa mãn khi soi gương gãi ngứa, chúng ta hãy điểm qua những nhà khoa học đoạt giải năm nay.

Ig Nobel Sinh sản: Cho chuột mặc quần lót

Nhà khoa học Ahmed Shafik từ Ai-Cập đã thực hiện những thí nghiệm kỳ quặc nhưng công phu: Ông cho những con chuột mặc quần lót trong vòng 1 năm. Shafik đã đoạt được Giải Ig Nobel năm nay nhờ nghiên cứu hiệu ứng của việc mặc quần lót (có khoét lỗ ở đuôi) bằng vải polyeste, bông hoặc len như vậy đối với hoạt động tình dục của chuột. Khi theo dõi những con chuột, ông thấy so với những con chuột đực mặc quần bằng vải bông và len thì những con chuột đực mặc quần polyeste kém hấp dẫn các con cái hơn, điều đó có nghĩa là hoạt động tình dục của chúng giảm đi. Shafik cho rằng nguyên nhân của hiện tượng này là sự giảm trường tĩnh điện xung quanh bộ phận sinh dục của chuột.

Sau đó, ông tiến hành những nghiên cứu tương tự ở người và đã công bố trên tạp chí Niệu học châu Âu.

Ig Nobel Vật lý: Chuồn chuồn thích bia mộ đen

9 nhà khoa học từ 4 quốc gia (Hunggari, Tây Ban Nha, Thụy Điển và Thụy Sĩ) đã giành được Giải Ig Nobel Vật lý 2016 nhờ hai phát hiện: Vì sao những con ngựa lông trắng có khả năng xua đuổi ruồi trâu tốt nhất và vì sao những con chuồn chuồn lại thích lao vào những tấm bia mộ màu đen.

Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng có 5 giống chuồn chuồn bị thu hút đặc biệt bởi những tấm bia mộ đen bóng trong một nghĩa trang của Hunggari, tại đó chúng thể hiện cách cư xử tương tự như khi ở gần mặt nước. Ví dụ, chúng bay là là sát tấm bia mộ mà chúng lựa chọn và bảo vệ vị trí của mình chống lại những con chuồn chuồn khác.

Các nhà khoa học cho rằng, nguyên nhân của hiện tượng trên là do các tấm bia mộ phản chiếu ánh sáng phân cực theo chiều cao và chiều ngang, tương tự như bề mặt nước. Tuy nhiên, hiện tượng này có thể có hậu quả bất lợi về mặt sinh thái, vì những con chuồn chuồn cái thường đẻ trứng trên mặt nước nhưng chúng sẽ không thể hoàn thành chức năng sinh sản của mình nếu tưởng nhầm các tấm bia đá là mặt nước.

Ig Nobel kinh tế: Nhân cách của đá

Giải Ig Nobel kinh tế được trao cho nhà khoa học Mark Avis cùng các đồng nghiệp vì đã đánh giá cá tính có thể nhận thức được của đá theo góc độ bán hàng và tiếp thị. Nghiên cứu của họ tập trung vào thang đo “Nhân cách thương hiệu” theo định nghĩa của Jennifer Aaker với 5 năm cá tính thương hiệu (chân thành, hưng phấn, năng lực, tinh tế và lão luyện). Các tác giả đạt Giải Ig Nobel cho biết, họ đã chọn đá để áp dụng thang đo này. Tuy đá “không có bất cứ sự tương đồng rõ rệt nào với các thương hiệu”, nhưng theo kết luận của họ thì người ta có thể tạo ra đặc tính nhân cách cho những viên đá nếu tiếp xúc với chúng. Mỗi viên đá đều có một nhân cách riêng và nhân cách này được phát triển từ những sự nhân cách hóa mà đôi khi rất chi tiết. Ví dụ, một khối đá có thể được xác định là có hình dạng giống một người phụ nữ hoặc một người đàn ông, nó có thể trông giống một “người đàn bà to béo” hoặc một “cô gái hấp dẫn với tính cách phóng khoáng”.

Ig Nobel Hóa học: Mẹo giải quyết vấn đề khí thải xe ôtô

Giải Ig Nobel hóa học được trao cho Công ty sản xuất xe ôtô Volkswagen của Đức. Theo lời của ủy ban Giải Ig Nobel: “Công ty Volkswagen đã giải quyết vấn đề khí thải của xe ôtô vượt quá giới hạn bằng cách áp dụng phương pháp cơ điện để tự động tạo ra ít khí thải hơn khi xe ôtô được đưa đi thử nghiệm”. Trên thực tế, Volkswagen đã phải trả giá không rẻ để có thể được nhận Giải Ig Nobel (và cho sự gian dối của mình). Họ đã phải chấp thuận trả 14,7 tỷ USD để dàn xếp các đơn kiện trong vụ bê bối này, trong đó họ đã trang bị xe ôtô bằng phần mềm để đánh lừa hệ thống - cho phép xe ôtô của hãng vượt qua các đợt kiểm tra khí thải tuy rằng khi hoạt động trên thực tế chúng phát thải quá giới hạn cho phép. Volkswagen cũng sẽ phải trả các khoản tiền phạt và bồi thường khác.

Ig Nobel Y học: Soi gương để gãi ngứa

Giải Ig Nobel Y học năm nay được trao cho 5 nhà khoa học Đức vì đã phát hiện một phương pháp gãi ngứa mới. Theo nghiên cứu của các nhà khoa học này, nếu một người bị ngứa ở cánh tay trái thì có thể làm giảm ngứa rất tốt bằng cách soi gương và gãi ở cánh tay phải. Trong bài báo khoa học đã được công bố của mình, các nhà khoa học Đức cho biết việc soi gương gãi ngứa như vậy có thể giúp giảm nhanh cảm giác ngứa ở những người mắc một số bệnh da nhất định, đặc biệt là khi tình trạng ngứa trở nên không thể chịu được.

Ig Nobel Tâm lý: Nghiên cứu khoa học về tính nói dối

Công trình đoạt Giải Ig Nobel Tâm lý năm nay có phải là một công trình thật sự hay là một sự nói dối? Trong nghiên cứu này, 5 nhà khoa học đến từ các nước Canađa, Mỹ, Đức, Bỉ, Hà Lan đã hỏi 1000 người, từ những em bé 6 tuổi đến những cụ già 77 tuổi, để biết xem họ thường xuyên nói dối như thế nào. Tất nhiên là sau đó các nhà nghiên cứu cũng lại phải quyết định xem có nên tin những câu trả lời đó hay không. Mục đích của họ là khảo sát “trình độ” nói dối và tần suất nói dối của con người trong suốt cuộc đời, từ khi còn nhỏ cho đến khi già, vì khả năng điều chỉnh hoặc ngăn chặn một số cách cư xử nhất định sẽ thay đổi theo tuổi tác. Kết quả khảo sát cho thấy, kỹ năng nói dối của con người được cải thiện trong thời thơ ấu, trở nên vượt trội khi ở giai đoạn đầu của tuổi trưởng thành, sau đó kém dần đi trong suốt tuổi trưởng thành. Tương tự như vậy, tần suất nói dối cũng tăng dần trong tuổi thơ ấu, đạt đỉnh cao ở tuổi thanh niên và giảm đi trong quá trình trưởng thành.

Ig Nobel Hòa bình: Những câu chuyện nhảm nhí uyên thâm

Giải Ig Nobel hòa bình được trao cho nhà khoa học Canađa Gordon Pennycook và các đồng nghiệp vì nghiên cứu của họ đối với sự nhận thức và phát hiện những câu chuyện nhảm nhí giả uyên thâm. Họ đã khảo sát những lời khẳng định đầy ấn tượng và được trình bày như những câu nói có ý nghĩa sâu sắc, nhưng trên thực tế lại là những lời trống rỗng.

Trong nghiên cứu của mình, các nhà khoa học nói trên đã nói cho những người tham gia cuộc khảo sát nghe những câu tuyên bố mà họ tạo ra bằng cách kết hợp các từ thông dụng thành những cấu trúc câu đúng ngữ pháp nhưng không có ý nghĩa thực sự nào. Họ phát hiện thấy rằng một số yếu tố nhất định, ví dụ niềm tin vào sức mạnh siêu nhiên, có thể báo trước là một người có nhận thức những câu nói trống rỗng như vậy là những câu nói uyên thâm hay không. Kết quả này hỗ trợ ý tưởng là một số người dễ tin vào loại những câu chuyện nhảm nhí như vậy và việc phát hiện sự thực không chỉ dựa trên sự nghi ngờ mà đúng hơn là dựa trên nhận thức về những sự dối trá trong những tuyên bố gây ấn tượng mạnh khác trước đó.

Ig Nobel Sinh học: Hóa thân thành động vật hoang dã

Giải Ig Nobel sinh học có vẻ như vinh danh một số động vật hoang dã, ví dụ dê và lửng. Hai nhà khoa học người Anh là Charles Foster và Thomas Thwaites đã được trao giải thưởng năm nay nhờ những công trình nghiên cứu riêng rẽ của mình. Nhà khoa học Charles Foster đã sống như một vài động vật hoang dã khác nhau vào những thời điểm khác nhau, ví dụ con lửng, rái cá, hươu, cáo và chim. Trong khi đó, nhà khoa học Thomas Thwaites đã lắp cho mình những chiếc chân giả để có thể đi lại như một con dê và trên thực tế ông đã sống lang thang vài ngày như một con dê trong đàn dê. Trong quyển sách mới xuất bản của mình, Thwaites đã miêu tả chuyến đi đó của mình như một con dê thực sự với đôi chân giả và lắp dạ dày giả để ăn cỏ, trong cùng một đàn dê trên các ngọn núi của dãy Alpơ, Thụy Sĩ.

Tương tự, nhà nghiên cứu Foster đã miêu tả những chuyến đi kỳ quặc của mình. Khi sống giống như một con lửng (một loại động vật họ chồn), Foster đã ngủ trên sườn đồi Welsh. Còn những ngày sống như rái cá của ông gồm có rất nhiều chuyến bơi lội và bắt cá bằng răng. Tại lễ trao giải, Foster nói: “Con người chúng ta có 5 giác quan tuyệt vời, nhưng bình thường chúng ta chỉ sử dụng một giác quan là thị giác, hơn nữa giác quan này lại bị bóp méo vì nó liên kết với nhận thức của chúng ta. Điều đó có nghĩa là chúng ta chỉ nhận được khoảng 20% thông tin về thế giới xung quanh. Về mặt này thì phần lớn động vật đều giỏi hơn con người, vì chúng sử dụng triệt để tất cả các giác quan để cảm nhận môi trường xung quanh”.

Ig Nobel Văn học

Giải Ig Nobel Văn học được trao cho nhà văn Thụy Điển Fredrick Sjoberg với tác phẩm tự truyện 3 tập của ông, kể về niềm vui khi sưu tập những con ruồi chết cũng như những con còn ch-ưa chết hẳn. Tập đầu tiên “Chiếc bẫy ruồi” được xuất bản năm 2015 bằng tiếng Anh.

Ig Nobel nhận thức

Theo ủy ban Giải Ig Nobel, hai nhà khoa học Nhật Bản Atsuki Higashiyama và Kohei Adachi đã được trao Giải Ig Nobel nhận thức vì “đã khảo sát những cách nhìn khác nhau khi cúi người và nhìn qua hai chân”.

Trong nghiên cứu được công bố năm 2006, họ đã phát hiện ra rằng các hình ảnh phong cảnh sẽ trở nên tươi sáng hơn và rõ nét hơn nếu chúng ta nhìn bằng cách cúi ngược đầu xuống trong khi đang đứng thẳng. Liệu điều này có nên được áp dụng khi chúng ta đi tham quan phòng tranh hoặc viện bảo tàng?.

HV

Theo Live Science