VINACHEM

Ẩn giấu sau những lớp bùn gần hòn đảo nhỏ Minamitori Shima, cách bờ biển Nhật Bản 790 dặm, là một phát hiện lớn khác thường mà một số nhà kinh tế cho rằng có thể làm thay đổi nền kinh tế thế giới trong tương lai. Đây là vị trí của một mỏ bùn với khối lượng khoảng 16 triệu tấn, trong đó chứa những lượng rất lớn nguyên tố đất hiếm. Lượng nguyên tố đất hiếm ở đây nhiều đến mức mà các nhà nghiên cứu gọi đó là một kho chứa “gần như vô tận”.

Scandi, xeri, terbi và ytri - đó chỉ là một số ít trong những nguyên tố nằm trong khoáng chất đất hiếm được phát hiện ở mỏ bùn nói trên. Những nguyên tố này cũng như nhiều nguyên tố đất hiếm khác đang được sử dụng trong nhiều thiết bị công nghệ ngày nay như điện thoại thông minh, các hệ thống tên lửa, các thiết bị rađa, các thiết bị tinh vi trong phòng thí nghiệm.

Ví dụ, gadoli - một nguyên tố khác có mặt trong mỏ bùn nói trên - được sử dụng trong các thiết bị chụp ảnh cộng hưởng từ (MRI), trong khi đó lantan được sử dụng làm hồ quang cacbon trong ngành công nghiệp điện ảnh cũng như đèn chớp của máy chiếu.

Do tính ứng dụng đa dạng của những nguyên tố trên, và do ngày nay Trung Quốc đang kiểm soát gần 95% sản lượng khoáng chất đất hiếm trên thế giới, nên phát hiện mới được dự kiến sẽ có những ảnh hưởng rất lớn đến nền kinh tế toàn cầu. Nhật Bản sẽ có quyền kiểm soát hoàn toàn đối với nguồn cung khoáng chất đất hiếm mới, phá vỡ vị thế độc quyền của Trung Quốc trong việc thiết lập giá và điều chỉnh nguồn cung nguyên tố đất hiếm trên thị trường thế giới. Đặc biệt, sau khi Trung Quốc công bố hạn ngạch xuất khẩu vào năm 2012, nhiều công ty đang sử dụng nguyên tố đất hiếm trong các sản phẩm của mình đã phải bắt đầu tìm kiếm những nguyên liệu thay thế khác.

Để chúng ta có thể hình dung khối lượng nguyên tố đất hiếm tìm thấy tại mỏ Minamitori Shima lớn như thế nào, một bài báo của các nhà nghiên cứu Nhật Bản đã ước tính lượng ytri của mỏ đủ để cung cấp cho thế giới trong 780 năm, còn lượng terbi đủ cho 420 năm.

Theo Tạp chí US Geological Survey của Mỹ, phát hiện mới còn đáng ngạc nhiên hơn vì thông thường những khoáng chất đất hiếm đặc biệt ít có khả năng tập trung nhiều ở những mỏ có thể khai thác. Ngày nay, phần lớn nguồn cung nguyên tố đất hiếm cho thế giới đang đến từ chỉ một số rất ít mỏ, trong khi đó khả năng thiếu hụt những nguyên liệu như vậy sẽ bắt buộc tạo ra những thay đổi lớn trong nhiều khía cạnh công nghệ của xã hội Mỹ cũng như trên thế giới.

Tuy nhiên, một nhà tư vấn tại Công ty phân tích thị trường Roskill (Anh) cũng cảnh báo rằng việc khai thác nguyên tố đất hiếm từ đáy biển có thể sẽ không hiệu quả về mặt kinh tế. Hơn nữa, mỏ mới của Nhật Bản chứa rất nhiều ytri và europi, đây là những nguyên tố mà hiện đã tương đối sẵn có. Trong khi đó, những mỏ nguyên tố đất hiếm có giá trị hiện nay là những mỏ chứa nhiều neođym.

Phát hiện mới có thể tạo ra cơ hội lớn để các công ty phát triển công nghệ khai thác đáy biển, nhưng các chuyên gia cũng chỉ ra rằng vẫn còn rất nhiều điều cần phải được biết về những hậu quả và thách thức của dạng khai thác này.

HV

Theo Chemical & Engineering News, 4/2018