VINACHEM

2018 là năm thứ 6 trong chu kỳ đi lên kéo dài đối với công nghiệp hóa chất toàn cầu - với những dấu hiệu đặc trưng như nhu cầu mạnh, nguồn cung sít sao và lợi nhuận cao. Chu kỳ lợi nhuận kéo dài này đã thúc đẩy mạnh mẽ những kế hoạch tái đầu tư ở Bắc Mỹ, Trung Đông, Trung Quốc và các nước châu á khác. Ngay cả ở châu Âu, tuy ở trong vị thế bất lợi hơn so với các khu vực khác nhưng các công ty hóa chất tại đây vẫn theo đuổi những kế hoạch đầu tư vào các nhà máy mới.

Tuy nhiên, trong ngành hóa dầu, dự báo về những kế hoạch đầu tư vào những nhà máy mới tích hợp công nghệ tinh chế cho thấy xu hướng phát triển công suất có thể vượt quá tốc độ tăng trưởng của nhu cầu toàn cầu. Đồng thời nhiều rủi ro cũng đang xuất hiện ngày càng rõ nét, có thể kìm hãm sự tăng trưởng kinh tế toàn cầu. Những thách thức then chốt gồm có sự bất ổn của giá dầu mỏ, chính sách ngân sách của các nước và sự dao động tiền tệ, những căng thẳng địa chính trị cũng như nhiều tranh chấp thương mại đang diễn ra trên thế giới.

Đặc biệt, khả năng tăng trưởng chậm lại của nền kinh tế toàn cầu trong những năm đầu thập niên 2020 sẽ là thách thức lớn đối với thị trường hóa chất đang phát triển mạnh.

Trong khi công nghiệp hóa chất đang trải qua thời kỳ lợi nhuận tăng cao, có thể thấy sự nổi lên của một số xu hướng sẽ định hình lại ngành công nghiệp này cũng như lĩnh vực tinh chế của công nghiệp hóa dầu vào thập niên tới:

- Xu hướng dịch chuyển và tích hợp các nhà máy tinh chế dầu mỏ với các nhà máy sản xuất hóa dầu. Theo dự báo, tốc độ tăng trưởng của lĩnh vực nhiên liệu vận chuyển sẽ giảm, vì vậy nhiều công ty tinh chế dầu mỏ sẽ phải đánh giá lại chiến lược hóa dầu của mình, phấn đấu đạt tỷ lệ cao hơn trong chuyển hóa dầu mỏ thành sản phẩm hóa chất.

- Xu hướng tái chế chất dẻo và phế thải: Có thể đây sẽ là vấn đề có ảnh hưởng quan trọng nhất đối với công nghiệp hóa chất trong thập niên 2020. Trên phạm vi toàn cầu, nhiều quốc gia và khu vực đang xem xét cấm sử dụng một số chất dẻo dùng một lần, trong khi đó phế thải chất dẻo trên các đại dương đã trở thành vấn đề đáng báo động, được truyền thông quốc tế đưa tin rộng rãi. Những quy định cấm sử dụng và xu hướng tái chế gia tăng đang dẫn đến sự tăng trưởng chậm lại của nhu cầu chất dẻo hàng hóa. Ngày nay, vấn đề này cần phải được xem xét đưa vào trong những dự báo dài hạn của các ngành sản xuất hóa chất và chất dẻo.

- Sự phát triển của công nghiệp hóa chất Trung Quốc: Quá trình củng cố vị thế của công nghiệp hóa chất Trung Quốc như một lực lượng quan trọng trên thị trường toàn cầu vẫn đang tiếp diễn, khi nhiều thay đổi đang diễn ra trên thị trường nội địa rộng lớn của quốc gia này. Những yếu tố quan trọng cần xem xét đối với công nghiệp hóa chất Trung Quốc hiện nay là: sự chuyển đổi của nền kinh tế, vấn đề bảo vệ môi trường, tiêu chuẩn nhiên liệu, quyền sở hữu tư nhân, các mục tiêu về tự chủ, những công nghệ truyền thống và phi truyền thống, lợi thế về chi phí vốn đầu tư, lĩnh vực hóa chất chuyên dụng đang phát triển và những tham vọng của Bắc Kinh trong thương mại quốc tế.

- Môi trường nguyên liệu cạnh tranh: Công nghệ chuyển hóa dầu thô thành hóa chất đang nổi lên trong tất cả các khu vực, trong khi đó đầu tư vào hóa chất sản xuất từ khí thiên nhiên tại Bắc Mỹ cũng đang tiếp tục. Tính cạnh tranh của các khu vực sẽ phải chịu ảnh hưởng nhiều của giá dầu thô. Etan không còn là nhiên liệu bị “giam lỏng” ở Bắc Mỹ do các công ty đã đầu tư vào cơ sở hạ tầng để đưa nguyên liệu giá rẻ này ra thị trường quốc tế.

Trong thập niên 2020, các nhà đầu tư trong công nghiệp hóa chất sẽ phải tìm kiếm sự cân bằng không dễ dàng giữa 3 lựa chọn: lợi ích kinh tế khi đầu tư vào chuỗi giá trị hóa chất, cách tiếp cận bền vững trong việc sử dụng các nguồn tài nguyên thiên nhiên, quản lý phế thải một cách thích hợp trước mong muốn và nhu cầu của xã hội về một môi trường lành mạnh, trong sạch. Hình ảnh những bầu không khí đầy khói mù ô nhiễm và bãi biển tràn ngập rác thải chất dẻo đã lay động cộng đồng người dân cũng như các nhà lãnh đạo chính trị, đòi hỏi phải có ngay những hành động cần thiết, tuy không phải lúc nào cũng có thể nhanh chóng tìm được giải pháp tốt nhất cho vấn đề trước mắt. Trước những thách thức đó, công nghiệp hóa chất sẽ tiếp tục tham gia tích cực trên tất cả các mặt trận, sát cánh với các cộng đồng và chính quyền địa phương tìm ra những giải pháp hợp tác và thực tế cho những vấn đề trước mắt cũng như dài hạn.

HS

Theo IHS Markit, 12/2018