VINACHEM

Trong thời gian qua, những thay đổi trong sản xuất phân bón của Trung Quốc cũng như nhu cầu trên toàn cầu đã dẫn đến các đợt tăng giá phân bón trên thị trường thế giới. Nhưng theo Công ty phân tích thị trường hàng hóa CRU Group tại Luân Đôn (Anh), giá phân bón sẽ bắt đầu giảm khi các nhà máy mới với công suất lớn trên thế giới đi vào vận hành trong thời gian tới.

Nhu cầu phân bón trên thế giới

Trong vài tháng qua, giá urê toàn cầu đã tăng cao so với trước trong bối cảnh nhu cầu cao hơn dự kiến, đặc biệt là nhu cầu từ Mỹ và Braxin.

Đặc biệt, giá ngô tại Mỹ tăng trong thời gian qua đã gây áp lực lạm phát lên giá phân bón. Theo các chuyên gia nông nghiệp, tình hình này sẽ dẫn đến xu hướng mở rộng diện tích trồng ngô tại Bắc Mỹ, qua đó sẽ dẫn đến lượng tiêu thụ urê và UAN cao hơn, khiến cho tồn kho phân đạm giảm và dẫn đến xu hướng tăng giá.

Nhìn chung, các chuyên gia trên thị trường phân bón cho rằng cơ cấu giá phân bón trên thị trường hiện nay cao hơn đáng kể so với năm trước.

Một yếu tố khác cần xem xét là các biện pháp trừng phạt kinh tế do Mỹ áp đặt lên Iran có thể sẽ loại bỏ khoảng 2 triệu tấn trong xuất khẩu phân bón của Iran ra thị trường thế giới, tương đương 5% thương mại phân bón toàn cầu.

Chủ tịch Công ty Nutrien (được thành lập sau khi Công ty PotashCorp sát nhập với Công ty Agrium) cũng tin rằng giá phân đạm trong thời gian trước mắt sẽ tiếp tục duy trì vững. Theo ông, nhu cầu phân đạm hiện đang tăng trưởng khoảng 2%/năm, trong khi đó phần lớn các nhà máy mới với công suất lớn trên thế giới đã bắt đầu khởi động và đi vào vận hành. Trong một cuộc họp báo, ông cho biết Công ty Nutrien dự báo thị trường phân đạm sẽ tiếp tục củng cố từ mức giá đáy trong năm 2016, đặc biệt là khi tốc độ đưa vào vận hành của các nhà máy mới sẽ chậm lại từ sau năm 2019.

Hơn nữa, giá năng lượng cao tại những nơi như châu Âu và Trung Quốc sẽ là những yếu tố hỗ trợ tăng giá phân đạm.

Những thay đổi lớn trên thị trường Trung Quốc

Tuy nhiên, Chủ tịch Công ty sản xuất phân bón CF Industries (Mỹ) cho rằng những thay đổi lớn ở Trung Quốc - một trong những quốc gia xuất khẩu urê hàng đầu trên thế giới trước đây - mới là nguyên nhân chính khiến cho cung cầu phân bón urê trên toàn cầu bị thắt chặt. Theo ông, những thay đổi đang xảy ra ở Trung Quốc rất lớn và khác thường.

Hai mươi năm trước, thế giới đã cười nhạo khi Trung Quốc tuyên bố sẽ trở thành tự chủ trong sản xuất urê.

Ngày nay, Trung Quốc không chỉ đạt được mục tiêu đó mà còn trở thành quốc gia xuất khẩu urê lớn nhất trên thế giới. Chỉ mới cách đây vài năm, nước này đã xuất khẩu 14 triệu tấn sản phẩm urê, chiếm gần một phần ba thương mại urê toàn cầu.

Nhưng nhiều nhà máy sản xuất urê của Trung Quốc là những nhà máy đốt than nên gây ô nhiễm nặng. Trong khi đó, chương trình chống ô nhiễm do chính phủ nước này phát động, kể cả việc cắt giảm trợ cấp cho các nhà máy gây ô nhiễm, đã bắt buộc một số nhà máy sản xuất phân bón phải tạm thời ngừng sản xuất hoặc đóng cửa vĩnh viễn.

Đất nước mà một thời là quốc gia sản xuất urê với giá thành thấp nhất thì nay lại trở thành quốc gia sản xuất urê có chi phí cao nhất và cũng là thị trường urê giá cao nhất trên thế giới.

Xuất khẩu urê hàng năm của Trung Quốc đã sụt giảm xuống chỉ còn 2-3 triệu tấn và hiện chưa có triển vọng phục hồi. Theo các chuyên gia, trong thời gian tới khối lượng xuất khẩu urê của Trung Quốc sẽ chỉ duy trì trong phạm vi 2-3 triệu tấn. Vì vậy, Trung Quốc sẽ không còn đóng vai trò quan trọng trên thị trường thế giới.

Ảnh hưởng của những nguồn cung mới

Về phía nguồn cung, Công ty CRU Group dự báo nguồn cung urê sẽ sớm vượt qua nhu cầu, gây áp lực lên giá của sản phẩm này. Đặc biệt, thị trường Mỹ và Canađa sẽ đón nhận những nguồn cung urê lớn trong vài tháng tới.

Tại Trung Đông, một trong những thị trường urê quan trọng hàng đầu trên toàn cầu, giá urê tháng 3/2018 đứng ở mức 250 USD/ tấn. CRU Group dự báo giá sẽ giảm xuống mốc 220 USD/tấn vào quý III năm nay.

Xu hướng giá phân lân trong thời gian qua cũng rất mạnh. Từ tháng 10/2017 đến tháng 3/2018, giá phân lân đã liên tục tăng. Tại một trong những thị trường phân lân quan trọng hàng đầu trên toàn cầu ở Tampa (Florida, Mỹ), giá phân lân tháng 3/2018 được xác định ở mức 415 USD/tấn, tăng 20% so với trước đó 5 tháng.

CRU Group cho rằng giá phân lân sẽ tương đối ổn định trong thời gian trước mắt. Nhưng hiện đang có những nguồn cung lớn quay trở về thị trường xuất khẩu, vì vậy sẽ gây áp lực xuống giá đối với phân lân.

Theo dự báo của CRU Group, giá phân lân sẽ giảm xuống 360 USD/ tấn vào tháng 7/2018. Arập Xê-út đã khánh thành nhà máy mới trong năm 2017 và dự kiến mỗi năm sẽ bổ sung thêm 3 triệu tấn phân lân cho thị trường. Các dây chuyền sản xuất phân lân mới cũng đã được đưa vào vận hành ở Marốc. Nhưng việc đóng cửa nhà máy của Công ty Mosaic tại Mỹ đã giúp bù trừ một phần những đợt tăng sản lượng đó.

Hiện nay, một số yếu tố chưa rõ ràng về sản lượng phân lân toàn cầu đang gây áp lực lên thị trường, đặc biệt là những quy định mới về bảo vệ môi trường tại Trung Quốc có thể ảnh hưởng lớn đến sản lượng phân lân của nước này. Thông thường, Trung Quốc chiếm khoảng 30% khối lượng xuất khẩu phân lân trên toàn thế giới.

Giá phân kali trong thời gian qua cũng đã tăng. Nhu cầu phân kali đã cao hơn nhu cầu phân lân và phân đạm. Nhưng những nhà máy mới đã được đưa vào vận hành đang kéo giá xuống thấp hơn.

Giá phân kali tại Braxin - quốc gia xuất khẩu phân kali quy mô lớn - hiện đạt 300 USD/ tấn.

Theo CRU Group, giá phân kali sẽ tương đối ổn định xung quanh mức nói trên nhưng sẽ bắt đầu giảm nhẹ từ quý 3/2018, có thể xuống đến 290 USD/tấn.

Mặt khác, về dài hạn giá phân lân cũng có thể bị ảnh hưởng bởi tuyên bố mới đây của Công ty Nutrien. Đầu tháng 2/2018, Công ty tuyên bố sẽ chuyển đổi nhà máy phân lân quy mô lớn tại Redwater (Alberta, Canađa) thành nhà máy sản xuất amoni sulphat nhằm cung ứng cho các khu vực trồng hạt cải dầu lớn tại Tây Canađa.

HV

Theo IFA, 3/2018