VINACHEM

Năm 2015, khi các nhà khoa học Đại học Stanford (Mỹ) phát hiện một loại sâu bột có thể ăn chất dẻo, họ tin rằng đây có thể là giải pháp đối với vấn đề chất dẻo phế thải trên thế giới. Tuy vậy, cho đến nay phát hiện đột phá này vẫn chưa được áp dụng trên thực tế do những lo ngại về việc sâu bột có thể tiêu thụ hóa chất chứa trong chất dẻo và những hóa chất này có thể tích lũy qua thời gian.

Nhưng một nghiên cứu mới đây của Đại học Stanford cho thấy loại sâu bột màu vàng có thể tiêu hóa polystyren chứa phụ gia hóa chất độc hại thông thường và có thể được sử dụng làm thức ăn chăn nuôi giàu protein, an toàn đối với chuỗi thực phẩm.

Theo các nhà nghiên cứu, họ đã bất ngờ khi nhận thấy sâu bột có thể tiêu thụ một số phụ gia hóa chất mà không tích lũy những hóa chất đó trong cơ thể chúng.

Các nhà nghiên cứu cho biết, khi sâu bột được cho ăn polystyren có chứa phụ gia chống cháy HBCD (hexabromocyclododecane) ở hàm lượng cao, chỉ khoảng 0,27% HBCD đã tiêu hóa nằm lại trong mô cơ thể của sâu bột. Giá trị này không tăng trong quá trình thí nghiệm, điều đó cho thấy đã không xảy ra hiện tượng tích lũy sinh học.

Các nhà nghiên cứu cũng xác nhận không có bằng chứng về tích lũy sinh học hoặc độc tính trong chuỗi thức ăn nếu sâu bột được sử dụng làm thức ăn cho tôm chân trắng.

Nghiên cứu trên đã sử dụng vật liệu xốp Styrofoam (polystyren), đây là một chất dẻo thông dụng, được sử dụng rộng rãi làm vật liệu bao bì và cách nhiệt, nhưng chi phí tái chế cao do kích thước lớn và tỷ trọng thấp. Vì vậy, Styrofoam thường được đốt bỏ hoặc chôn lấp mà không tái chế. Ngoài ra, Styrofoam còn chứa phụ gia chống cháy HBCD.

Năm 2015, gần 25 triệu tấn phụ gia chống cháy HBCD đã được bổ sung vào các loại chất dẻo trên thế giới. HBCD có thể có tác động rất độc, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và môi trường, từ rối loạn hệ nội tiết cho đến gây độc hệ thần kinh. Do đó, Liên minh Châu âu đã có kế hoạch cấm sử dụng HBCD.

Mặc dù sâu bột cũng sẽ gặp rủi ro cao về sức khỏe khi ăn những hóa chất như HBCD, nhưng nghiên cứu của các nhà khoa học Stanford đã không tìm thấy tác động bất lợi hoặc sự gia tăng độc tính nếu sử dụng sâu bột làm thức ăn chăn nuôi.

Kết quả của nghiên cứu cho thấy, khoảng 90% hóa chất đã được bài tiết ra khỏi cơ thể sâu bột trong vòng 24 giờ sau khi ăn và 99,9% được bài tiết trong vòng 48 giờ.

Theo thông báo của Đại học Stanford, các nhà nghiên cứu công nhận HBCD do sâu bột bài tiết vẫn tạo ra rủi ro và các phụ gia chất dẻo thông thường khác có thể được sâu bột tiêu hóa theo cách khác. Các nhà khoa học tin rằng việc sử dụng sâu bột sẽ không phải là giải pháp lâu dài đối với cuộc khủng hoảng phế thải chất dẻo hiện nay trên thế giới. Thay vào đó, việc sử dụng chất dẻo có thể phân hủy sinh học và hạn chế lượng chất dẻo sử dụng một lần mới là giải pháp lâu dài cho tương lai.

HS

Theo Chemistry & Industry, 2/2020