VINACHEM

Trong những năm qua, sản xuất công nghiệp hóa chất trên khắp thế giới đã trải qua một số chu kỳ thăng trầm với những biến động lớn. Tại Mỹ, cuộc Khủng hoảng tài chính toàn cầu 2008 và đợt suy thoái kinh tế tiếp theo trên diện rộng đã giáng những đòn mạnh vào tất cả các ngành sản xuất nói chung cũng như công nghiệp hóa chất nói riêng. Trong khi đó, nền kinh tế ở các nước Liên minh Châu Âu đã phát triển trì trệ và đứng trước rất nhiều thách thức, CNHC khu vực Eurozone phải tiếp tục đối phó với những vấn nạn cố hữu như tình trạng hóa chất giả và những vấn đề mới phát sinh như sự kiện Brexit. Tại châu á, CNHC Trung Quốc đã gặp phải những thách thức không nhỏ do kinh tế tăng chậm lại, tình trạng dư thừa công suất, phân mảnh trong sản xuất và chi phí sản xuất gia tăng.

Tuy nhiên, những chỉ số mới đây về tình hình hiện tại và xu hướng tăng trưởng tương lai của sản xuất hóa chất đang cho thấy có những dấu hiệu khả quan. Mặc dù CNHC toàn cầu chưa hoàn toàn thoát ra khỏi thời kỳ khó khăn, nhưng nhiều công ty đã tỏ ra lạc quan một cách thận trọng và dự báo sẽ đạt lợi nhuận tốt trong tương lai gần.

Nhu cầu và sản lượng hóa chất tăng trưởng tốt

Theo dự báo của Công ty ExxonMobil, nhu cầu hóa chất toàn cầu sẽ tăng gần 45% trong thập niên tới, tức là tăng trưởng khoảng 4%/năm. Gần như toàn bộ mức tăng trưởng này sẽ diễn ra ở các nước đang phát triển, trong đó hai phần ba là ở khu vực Châu á - Thái Bình Dương. Một trong những yếu tố quan trọng đóng góp cho sự tăng trưởng nhu cầu hóa chất là sự phát triển của tầng lớp trung lưu trên toàn cầu. Đặc biệt, các chuyên gia dự báo đến năm 2040 Trung Quốc và ấn Độ mỗi nước sẽ có khoảng 1 tỷ người dân thuộc tầng lớp trung lưu. Công nghiệp hóa chất đã và đang tìm cách đáp ứng xu hướng này bằng những chương trình đầu tư mở rộng sản xuất tương ứng.

Tại Mỹ, Hội đồng hóa học Mỹ (ACC) dự báo, sản lượng hóa chất phi dược phẩm của nước này sẽ tăng 3,6% trong năm 2017 và tăng tiếp khoảng 4,8% trong năm sau.

Nhưng ngoài những yếu tố thuận lợi về mặt kinh tế ở các khu vực hiện nay, tình trạng dư thừa nguồn cung phân đạm và phân kali đang khiến cho giá phân bón giảm thấp trên khắp toàn cầu, ảnh hưởng bất lợi đến các lĩnh vực sản xuất phân bón hóa học và các sản phẩm nông hóa nói chung.

Xu hướng mở rộng đầu tư sản xuất

Phần lớn các kế hoạch đầu tư mở rộng sản xuất hóa chất hiện đang được thực hiện ở Châu á - Thái Bình Dương, nơi nhu cầu sẽ tăng mạnh nhất. Mặt khác, các công ty cũng đang tiếp tục đầu tư vào những khu vực có nguồn nguyên liệu sẵn có và dồi dào, đặc biệt là Mỹ.

Tình hình đầu tư vào sản xuất hóa chất tại Mỹ hiện nay tương tự với những gì đã diễn ra ở Trung Đông cách đây một thập niên, khi đó khu vực này đã nổi lên như nguồn cung hóa chất có tính cạnh tranh cao nhờ nguồn nguyên liệu giá rẻ. Dưới tác động của cuộc cách mạng về khí đá phiến, ưu thế về nguyên liệu nay đã dịch chuyển sang Mỹ. Vì vậy, một làn sóng đầu tư mới đang được thực hiện tại Mỹ với mục đích phục vụ cho cả thị trường hóa chất Mỹ cũng như các thị trường hóa chất đang tăng trưởng mạnh ở những khu vực khác. Có thể nói, cuộc cách mạng khí đá phiến tại Mỹ đã thắp lên ngọn lửa làm hồi sinh các ngành sản xuất tại đây, đặc biệt là sản xuất hóa chất.

Các nhà sản xuất hóa dầu tại châu á hiện đang lo ngại đứng nhìn quy mô mở rộng sản xuất hóa chất tại Bắc Mỹ với thị trường đích là châu á, đặc biệt là làn sóng đầu tư thứ hai. Tuy nhiên, đây là một quá trình đầu tư liên tục, trong đó nhiều dự án có khả năng sẽ không được thực hiện ở quy mô hoặc vào thời điểm đã công bố.

Trên thực tế, nhu cầu hóa chất tại Mỹ và khu vực Bắc Mỹ sẽ không tăng trưởng với cùng tốc độ như quá trình đầu tư mở rộng sản xuất, vì vậy nhiều sản phẩm sẽ được xuất khẩu sang các nền kinh tế đang phát triển hoặc mới nổi, nơi nhu cầu có tốc độ tăng trưởng cao hơn. Trong tương lai, CNHC Mỹ sẽ tăng cường xuất khẩu nhưng cũng có nhiều khả năng sẽ gia tăng đầu tư vào những thị trường đang tăng trưởng như Châu Á - Thái Bình Dương.

Triển vọng lạc quan

Theo các chuyên gia phân tích thị trường, sự phát triển đã được dự báo của các ngành xây dựng nhà cửa và chế tạo xe ôtô sẽ hỗ trợ sự phát triển của thị trường hóa chất trong thời gian tới. Hơn nữa, sản xuất hóa chất trong quý II/2017 đã tăng ở tất cả các thị trường quan trọng, ngoại trừ châu Mỹ La tinh. Trong quý II, khu vực Châu Á - Thái Bình Dương đã đạt tốc độ tăng trưởng công nghiệp lớn nhất là 0,4%, trong khi đó Bắc Mỹ và châu Âu mỗi khu vực đạt 0,2%.

ấn Độ đã trở thành một trong những động lực lớn nhất hỗ trợ sự tăng trưởng của thị trường hóa chất châu Á. Theo dự báo của các chuyên gia kinh tế, CNHC Ấn Độ có thể đạt tổng giá trị 220 tỷ USD vào năm 2020. CNHC toàn cầu hiện đạt tổng giá trị khoảng 4,3 nghìn tỷ USD và ấn Độ được dự báo sẽ chiếm một phần đáng kể của tổng giá trị này trong vài năm tới. Mặc dù doanh số các sản phẩm nông hóa bị ảnh hưởng bất lợi do tình trạng cung vượt cầu, nhưng những sản phẩm này cũng là nguyên nhân chính khiến cho thương mại hóa chất bùng nổ ở Ấn Độ, vì đây là nước sản xuất các sản phẩm nông hóa lớn thứ tư thế giới.

Nhìn chung, CNHC đang tiếp tục tăng trưởng với tốc độ cao hơn tốc độ tăng trưởng của các nền kinh tế nhờ nhu cầu đối với các sản phẩm hóa chất vẫn duy trì ở mức cao và được dự báo sẽ tiếp tục tăng trong những thập niên tới. Đây là cơ sở quan trọng để các công ty trong ngành tin tưởng vào sự phát triển của CNHC và thị trường hóa chất trong thời gian tới.

TN

Theo ChemWeek, 5/2017